Europako hizkuntza-aniztasunaren foroa, hizkuntza eskubideak bermatzeko protokoloa barne, ostegun eta ostiralean; protokoloaren aurkezpen publikoa, larunbatean. Hiru egun bete, entzuteko, ikasteko eta harremanak lantzeko. Hiru egunotan -eta honainoko bidean- bizi izandakoak aukera ematen du amets egiteko.
Korapiloa
Korapilo bihurria azaleratu zuten 2015eko udal eta foru hauteskundeek. Aurrez goi-bileraren eta protokoloa lantzeko hitzarmenaren aurka egin zutenek erabat kontrolatzen zuten patronatu berria. Are bihurriago, hitzarmena salatuz hitzordu zehatza ere bazegoen epaitegian urrirako. Lehergailuaren eztandarako atzera kontaketa hasia zegoela osatu zen desaktibazio komandoa: Miren Azkarate, Paul Bilbao, Xabi Paya eta laurok. Joxean Muñoz eta Iker Martinez de Lagos izan genituen ezinbesteko lagun. Eskuzabaltasun itzela egon zen alde guztietatik; horri esker, emaitzak etorri ziren bata bestearen segidan: goi-bilera eta protokoloa bereiztea, epaitegia -eta leherketa- saihestea eta, hamabost zirriborro landu ondoren, hamaseigarrenean alde guztiek akordio berria sinatzea. Une horretan aski zitzaigun azken emaitza –hiru egun hauek- txukun samar irtetea.
Unesco etxea
Akordio berriak protagonista bihurtu zuen ordura arte antolakuntzan kide soil zena: Unesco etxeak antolatuko zuen Foroa (goi-bilera bakarrik goi-agintarienak omen). Gurdia abian zela igo behar izan zuten gainera; hala, ez zen erraza izan bi dinamikak –foroa eta protokoloa- indartzea, bakoitza berean eta besteari adi. Baina hemen ere lan bikaina egin da. Eta ez bakarrik Unesco etxea uztartu da euskalgintzarekin; gainera lortu du Unesco ere parte garrantzitsua izatea azken emaitzan.
Unesco
Ez zaio gehiegi erreparatu, baina seguruenik Nazio Batuen erakunde honek eman du hiru egunotako albisterik esanguratsuena: bere hizkuntzen Atlas berriaren norabidea. Atlas berri hau otsailean aurkeztuko du Unescok Parisen, duela 20 urte sortu zuenaren ordez. Orduan arriskuan zeuden hizkuntzak kokatzen zituen soilik, haien iraupenaz kezkatuta. Aldiz, jauzi luzea egin eta Atlas berriak munduko hizkuntza guztiak jasoko ditu, hizkuntza-aniztasuna bermatzeko politika aktiboak sustatuz. Komunitate txikientzat albiste ezin hobea da: Unesco gure lankide izan daiteke aurrerantzean, gure bozemaile munduko aginte-gune gorenetan, bestela iristen ez garen tokietaraino igo gaitzakeen eskailera. Ederra litzateke DSS2016ak utziko duen ondarearen baitan Unescoren bulego edo egoitza egonkor bat geratuko balitz Donostian, lankidetza hori bideratzeko ‘Donostiako protokoloa’ren bueltan.
DSS2016
Iritziak jasoko dira kultur hiriburutzaren gainean, balantzea eta balorazioa egiteko ordua heldu bai da. Nik meritu handi bat eman behar diot: hizkuntzen esparruan egin duen ekarpen bikaina. Lehenik eta behin, euskarak eta komunitate euskaldunak presentzia handia eta duina izan du urteko programak, ohikoaren oso goitik. Aldeak alde, Bartzelonako Joko Olinpikoetan katalana ‘ikusi’ genuen bezala ikusi dugu euskara eta euskalduna aurten, ezohiko tokian eta mailan.
Hori gutxi ez, eta bigarren ekarpena azpimarratu nahi dut: euskal gizarteari bistaratu dio Europan –eta munduan- dagoen hizkuntza-aniztasuna, hizkuntza hegemonikoetatik harago. Ikuspegi berri honek baditu bi bertute: bat, gure ahaleginaren neurria ematen digu, lortu dugunaren tamaina, hizkuntza gutxituen tropelean aurrean bai gabiltza; bestetik, erantzukizun galanta ezartzen digu gu baino ahulago dauden komunitateekin, haientzat bidegile bai gara, bidelagun izan gintezke. Elkartasun linguistikoaren ideia aipatu da egunotan. Uste dut asko daukagula emateko eta asko jasotzeko. Ziur nago emate eta hartze horrek bizkortu egingo dituela gure eta beste guztien prozesuak.
Protokoloa
Foroan zorroztasuna nabari bazen, protokoloan emozioa izan zen nagusi. Larunbateko hitzaldietan pasioa egon zen; giroan, berotasuna. Honetan ere osagarri izan dira bi ekimenak. Zorroztasun teknikoa behar dugu lege markoen azterketan edo protokoloa bera lantzean; pasioa behar dugu gero, lege aukerak nahiz tresnak hizkuntza berdintasunaren -elkarbizitza justuaren- mesedetan erabiltzeko.
Duela urte eta erdi korapilo bihurri zena, bi ekimen arrakastatsutan bihurtu dugu. Korapiloa askatu ahala emaitza txukun batekin konformatzen ginenok, bereziki antzematen dugu egindakoaren neurria eta emaitzaren bikaina. Gure itxaropenik onena ere gainditu du hiru egunotakoak.
Uste dut badugula motiborik egindakoaz harro egoteko, eta etorkizunaz amets egiteko.
