Aurrezki kutxak

Argia, 2010.09.26

@font-face {
font-family: “Cambria”;
}p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal { margin: 0cm 0cm 10pt; font-size: 12pt; font-family: “Times New Roman”; }div.Section1 { page: Section1; Zilegi bekit gaur ogibidea dudaneko esparruaz aritzea. Ohi bezala, nire
golkotik eta ez inoren ordezkari.

Finantza krisia. Gugandik kanpo hasi zen bere sorburu propioz, baina gurera iristean
hemengo ajeak bistaratu zituen. Euskal kutxen lege-esparru den Espainian
nabarmen agertu dira aurrezki kutxa askotan egindako desmasiak, aginte
organuetara txandaka iritsitako politikarien eskutik, zenbaiten esanetan.

Bankuen gosea. Ezin ahaztu, ordea, banku espainiarren gosea kutxen negozia ahoratzeko.
Pertsonekiko hurbiltasunak eta gizarteari itzultzen dioten dibidenduak
merkatuaren erdi pasea emana baitie kutxei, bankuen kaltetan. Eta hauek,
indartsu izaki, arma guztiekin eta inteligentziaz egin dute eraso. Kutxen
despolitizazioaz hitz egin dute, pribatizazioa saltzen zailago delako, eta
kupida gabe erabili dute Espainiako banku zentrala kutxen estutasunak
areagotzeko, lege betebehar berrirekin.

Jazarpena. Kutxek ez dute izan, orain arte, kapitala lortzeko beste modurik
aurreztea baino. Horretara bideratu da historikoki gizarte ekintzan gastatzen
ez zen mozkinen zatia. Baina larritasunean Espainiako bankua bakarrik izan dute
mailegu-emaile. Hori bai, epez eta interesez ordaindu ezingo duten mailegua
eman die delako FROB fondoak, eta unea iristen denean hor izango dira beste
bankuak harrapakin jazartua irensteko.

Eredua kolokan. Kutxen lege berriak bide ugari irekitzen die merkatura jo dezaten diru
bila. Baita izaera juridiko asko aukeran jarri ere, egokiena har dezaten. Baina
armaduraren zirrikitu bakoitzak egiten du gorputza zaurgarri eta kutxa gehienak
harraparien lurretan sartu dira halabeharrez.

Hamar urte barru kutxen gaurko eredua iraganeko bitxikeria izan
daiteke. Baina gure kutxak ereduari eusteko moduan daude.

Euskal kutxak. Kutxa nafarrak ere ausarkeriz jokatu du azken urteotan, eta estualdia
iristean berak ere hartu behar izan du besteen bidea, Auskalomendira daramana.
Horregatik, zoritxarrez, euskal kutxetan autonomia erkidegokoak bakarrik
sartuko ditut.

Hiru kutxak –oro har- sano ibili dira eta kaudimen maila gorenetan
daude, uda aurreko estres frogek erakutsi duten bezala. Horrek libratzen ditu,
hain zuzen, estualditik. Horrek, eta negozio oinarrizkoan duten sendotasunak,
bezeroen leialtasunari esker.

Eredua. Bi zutabe ditu egungo ereduak: gizarte garapena eta ekonomikoa
uztartzen dituen egitekoa, eta herri erakundeek (% 50), bezeroek (% 43) eta
langileok (% 7) hautatutako gobernu-organoak.

Orain legez akziodunen dirua sar daiteke kutxetan, % 50eraino. Hortik
aurrera, ez da berdin izango ez gobernatzeko modua, ez eta mozkinen xedea. Hain
zuzen hori ekidin behar lukete euskal kutxek: diru pribatua kapitalean sartzea.

Norantz. Espainiako finantza-sistema eraldatzen ari da eta euskal kutxen
etorkizunaz hausnarketa behar da. Ez dut uste orain arteko hipotesiek balio
dutenik dagoeneko. Eta bat egitea bera nahiko kolokan geratu da kutxa
bizkaitarraren azken mugimenduekin.

Seguru asko hau ez da egungo politikariek edo kutxen agintariek
lideratu dezaketen prozesua. Iraganeko porrotak errepikatu besterik ez lukete
egingo agian.

Kontua da patxadaz eta sendo aztertzea zer nolako finantza-erakundea
behar duen egungo euskal gizarteak bere garapen ekonomiko eta sozialerako. Eta
hori egin dezala gizartearen aurrean egoki kokatuta dagoen erakunde batek.

Emaitzarekin egingo litzateke krisiaren irteeran euskal kutxen
birrantolaketa.

piperrautsa