Gaur, eta gaur bakarrik, gazteleraz atera dugu Goiena papera. Hau horrela egin eta zorionak baino ez ditugu jaso goiz osoan. Egia esan, oso pozik gaude hamar bat aldizkarik egin dugun hautuaz. Hain zuzen ere, gure hautua euskaraz egitea dela esan dugu eta 365 egunetan horrelaxe egingo dugula azaltzeko erabili dugu zenbaki hau.

Ez bakarrik esateko zer egin dugun, baita gure egitekoetatik gertu egon daitekeen jende hori animatu dadin euskarara, animatu dadin gurekin konpartitzera. Aberastu baino ez gaitu egingo gerturatzen den horrek eta zintzo esan diegu oso gogoan ditugula 365 egunetan.

2014an AIARALDEA aldizkariak izandako ideiari jarraiki, Beterri-Buruntzaldeko AIURRI, Araban  banatzen den ARABAKO ALEA, Elgoibarko BARREN, Debagoienako GOIENA, Uribe- Kostako HIRUKA, Urumeako KRONIKA eta Lasarte-Oriako TXINTXARRI aldizkariek salbuespena egin dute gaur, eta erdarazko zenbaki berezia argitaratu dugu, euskara ulertzen ez dutenei euskal komunitatearen berri emateko.

Pentsatzen dut gehien-gehienak ulertu dutela zergatik egin dugun eta babes handia jaso dugunez, horrekin geratzen gara. Merezi izan du. Ezin ukatu baja bat ere izan dugula eta sentitzen dugu bazkide horri ez badiogu ondo helarazi gure intentzioa.

Ekintza hau Goienak egin du errektore kontseilu guztia ados egonik, bai bertan dauden alkateak, bai gure enpresaren gehiengoa duten euskara elkarteak eta baita Goienako lan bazkideak ere.

Hainbat arrazoi izan ditugu gogoan. Hemen ez ditut denak jarriko, baina bai erabili ditugun asko:

• Toki hedabideek euskara hutsez zergatik egiten duten lan beraiei azaltzeko: euskaldunok euskarazko komunikabideen bidez informatuak eta entretenituak izateko ditugun aukera bakarretako bat delako toki hedabideena,  erdal kiosko zabal eta aberatsekin alderatuta, arnasa hartzeko irla txiki bat. Mundutik datozkigun hizkuntza anitzetako telebista kate, Internet bidezko proposamenekin alderatuta, helduleku ezinbesteko bat. Gaztelerak baditu kioskoan ehunka argitalpen, euskarak oso gutxi.

• Euskara hutsez funtzionatu eta komunikatzen badugu ere, komunikabideok herritar guztientzat direla azaltzeko. Euskaraz ez dakitenen albisteak, kolaborazioa, babesa… behar ditugula esan eta proiektuko partaide izan daitezen gonbidapena luzatzeko.

• Euskal Herrian tokiko informazioa zabalen eta ondoen lantzen dituen medioak Tokikomen gaudela azaltzeko, alegia, Euskal Herrian tokiko informazioa jasotzeko euskarazko medioak direla erreferentzia.

• Tokiko hedabideen bidez ere euskarara hurbildu daitezkeela azaltzeko, inguruko familiarteko-lagunak tokiko hedabideetara hurbiltzeko zubi izan daitezkeela (inkesta batzuetan argi agertzen dela euskara ondo ulertzen ez duten askorentzat ere erreferentzia direla tokiko hedabideak). Euskara ikasteko ere tresna onak dira tokikoak, gertukoak, motibagarriak.

• Tokiko hedabideak beraien (euskaraz ulertzen ez duten lagunen edo euskaraz funtzionatzen ez duten entitate/elkarteen) kezkak, eskariak eta lanaren berri zabaltzeko leku ere badirelako. Informazio iturri izateaz gain, Tokiko hedabideak informazioa zabaltzeko tresna dira eta ateak zabal-zabalik dituzte beraiek ere. (Komunitatea modu zabalean ulertzen dugulako, euskaraz zabaltzea baldintza den arren, erdaldunak ere komunitateko parte sentitzen ditugulako)

• Herriko enpresa eta komertzioentzako tokiko hedabideek plus bat eskaintzen dutela azaltzeko: zabalkundearena eta gertutasunarena. Multinazionalak baino egokiagoak dira euskal tokikoak inguruko komertzioarendako.

• Ekimen puntual eta berezi baten bidez gure hedabideon lana ohikoa ez den espazioetan aurkezteko; erdal hedabideetan euskarazko tokiko hedabideen berri zabaltzeko. Ezagutzen ez gaituztenentzat ere erreferentzia bihurtzeko.

• Erdaraz egingo dugu, eta erdaldunengana heldu. Hala ere, euskaldunengan ere sortu gura dugu inpaktoa. Balorean jartzeko balio lezake gaztelera hutsez egingo bagenu zer galduko genukeen irudikatzeak.

• Euskaraz jakin ez arren dezente dira begi onez ikusten dituztenak gure hedabideak. Horiei ere gura diegu mezua zabaltzea eta eskertzea hor egon izana. Gainera, gure hautuaren zergatiak transmitituko dizkiegu.

Euskara – komunitatea

• Euskaraz ez dakitenei euskararen egoerari buruzko informazioa helarazteko (ez baitakite euskararekin zer gertatzen den, askok).

• Euskararen berreskurapenean gabiltzanok egiten dugun lanaren berri, euskaraz ez dakitenei jakinarazteko. Zer egiten dugun, zergatik eta zertarako.

• Euskaraz ez dakiten herritar asko eta askoren ahalegina euskara berreskuratzeko oso garrantzitsuak izan direla, direla eta izango direla beraiei aitortzeko.

• Egunerokoan euskaraz argitaratzen edo ekoizten dugun hori ulertzeko gai ez badira ere, honelako proiektu bati eskaintzen dioten espazio eta baikortasun begirada guztiei eskertzeko.

• Euskararen berreskurapenaren bueltan beraiek egin dezaketenaz gogoeta eragiteko.

• Euskaldundu diren herritarren testigantzak beraiei helarazteko. (Zuk ere ahal duzu.)

• Euskara aurrera ateratzea guztion proiektu komuna dela beraiei helarazteko, beraiekin kontatzen dugula eta elkarrekin aritu behar dugula esateko.

• Europan hizkuntza gutxitu gehiago badirela eta hauen erabilera eta sustapena bultzatzen dituela Europako Kartak, bizikidetzarako elementu funtsezko gisa aitortuz. ” Eskualdeetako edo eremu urriko hizkuntzak eta haien berezko kulturak errespetatzeak ez ditu banantzen herrialdeak, batzen baizik, eta hizkuntza- eta kultura-jatorri ezberdina duen jendea bateratzeko modu onena eta, askotan, bakarra da”

• Euskal Herrian bertan 100 hizkuntzatik gora ditugula jakinarazteko eta gazteleraz haragoko hizkuntza eremu aberats bat bizikidetzan dagoela aitortu eta balioan jartzeko.

• Euskarak aurrera egin dezan euskaraz ez dakitenek eman beharreko urrats horietan gurekin kontatu ahal dutela jakinarazteko.

• Euskara ikasten ari direnak oraindik gure komunikabideak ulertzeko gai ez badira ere, laster lortuko dutela baikorki animatzeko.

• Hizkuntza handien (gazteleraren) inertziak konturatu gabe hizkuntza txikiak jaten dituela eta oraindik lan handia egiteko dugula jakinarazteko. Nork kontatzn dizkizu zure herriko kontuak bertatik bertara?

• Euskaraz bizitzeko gure nahia eta beharra gure bizitzan oso garrantzitsuak direla transmititzeko eta gaur egun ere auzolanean aritzeko beharra dagoela eta horretarako prest gaudela beraiei helarazteko.

• Herri honetan euskaraz bizitzea posible izateko, denon ahalegina behar dela azaltzeko

• “Euskararen gaia” euskaldunon gaia bakarrik ez dela azaltzeko, gizarte guztiaren gaia dela kontatzeko; bakoitzak beretik lagundu dezakeela etorkizunean bizikidetzan urratsak eman eta nahi duenak euskaraz bizitzeko hautua egiten

Milaka bisita izan duen bideo bat izan dugu egunotan Goienan. Sokamuturrek (bagenekien) badute erakarmena, nonbait, eta bereziki zezenak norbait harrapatu badu. Goiena telebista grabatzen zegoen Bergarako plazan eta mutil bat harrapatzen duen momentuak bisita asko izan ditu; bestetik, hor dabil whatsappez hara eta hona. 6.000 bisitatik gora webgunean, bideo bi egin genituen eta 3.000 aldiz-edo ikusi da… Eta milaka gehiago ikusiko da ze bere bizitza propioa izan du bideoak… Ez dakit ba sare sozialak kontuan ez hartuta ondo egin ote dugun…

Natorren ba zezenez barik komunikazioarekin, markarekin eta publizitatearekin zerikusia duen aipamen batekin. Horrela jaso genuen guk erredakzioan:

• Bideoa lehen orduan grabatu eta editatzen geunden.
• Bideoa argitaratu edo ez zalantzan egon ginen. Eztabaidatu genuen.
• Enteratu ginen ospitalera deituta ez zeukala ezer larririk mutilak (haginen bat eta puntu batzuk, golpeak…).
• Sareratzea erabaki genuen, mutilaren aurpegia pixelatuta.
• 19 segunduko bideo motza egin genuen Interneterako, hainbat plano kenduta (irudi gogortxo batzuk…). Telebistako informatiborako luzeago atera genuen.
• 26 segunduko publizitate bat sartu genion aurrean Internetekoari. Publizitate hori Bergarako gaiekin lotutakoa zen (Bergarachef iragartzen zuena), oso egokia herri berekoa zenez. 2.000 aldiz baino gehiagotan ikusi da.
• Erredakzioz kanpoko inork ez du ikusi bideo hori pixelatu barik, ezta publiko egin  ez ditugun segunduak . Hala ere, oso denbora gutxi behar izan da golpea hartu duena zein den identifikatzeko eta whatsappez izen abizenekin ere ibili da. Asko mugitu da.
• Hori dena jakinda, bigarren notizia baten eman genuen osasun agiria jaso zuela eta etxera bidean zela Soraluzeko Ibai Kortabarria zezenzalea. Notizia goiena.eus-en eta Goiena Telebistan ere eman genuen.

Kale egin dugu publiarekin?

• Ez dugu kale egin publia jartzen, izan ere bizi egin behar dugu hedabideok eta publizitatea derrigorra da goizeko orduetan sokamuturra grabatu, gero editatu eta doan eman ahal izateko milaka bezero horiei.
• Kale egin dugu ze berez da luzea publi hori sarerako. 26 segundu asko dira Interneterako (ez telebistarako). Komertzialek hori badakite ze esan ere egiten digute. Oraingoan prozesuaren zatiren baten ihes egin digu, hala ere, denborarenak. Publi hori denbora erdia baino gutxiagoan utz zitekeen. Ulertzen dut hainbatek salto egin dutela publizitatea (5 segundu ostean horretarako aukera ematen dugu).

Kale egin dugu markan

• 26 segunduko publia 19 segundu ikusteko… gure azken bezeroari lartxo ordainaraztea da. Jakin badaki ikus-entzuleak doan informatzen dugula Goienatik, baina doakotasunak baditu beste ordain formula batzuk… Garesti ordainaraztea da 26 segunduko itxaronaldia.
• Publia bera asko ikusi da eta alde horretatik efektiboa da; hala ere, denbora kendu diogu ikusleari eta denbora gutxiagoko iragarkia efektiboago izango litzateke. Gutxiago gehiago da kasu honetan.
• Markari kalte: Bezeroaren buruan pertzeptzio hau geratzeko arriskua: “joe Goienakoak, publi luzeak janarazten dizkigute”. Eta gure markari kalte ez egiteko beharko luke “joe Goienakoak, publi motz bat ikusarazi digute, baina zelako irudiak grabatu eta zabaldu dituzten”. Hau dena esan ez da esaten, baina asko interesatu beharko litzaiguke jendearen buruetan geratzen denak.

Zer ikasia ematen digun ondorioa

Ondorioa? Erabiltzaileren batek bideoa editatu, publia kendu eta whatsappez heldu zaiguna bueltan da: publi gabeko bideoa.

Badu Goiena telebistaren eulia goian, ezkerrean, originalak moduan. Bideo horretan bai, hor guk zaindu ez dugun marka zaintzeko aukera eman digu komunitateak. Ikasteko balio izan digu, behintzat.

“Bertsio zalea zara?” galderari nire inguruko denek ezetz erantzungo lioketen arren nik baietz. Zalea naiz. Gustatzen zaizkit bertsioak, jakinik badirela hainbat bertsio ezin ditudanak jasan. “Lau Teilatu”ren batzuk ditut buruan, esaterako. Ez, ez dut bertsio txarren artean Erentxun eta Monterorena, badira txarragoak eta asko. Zer egingo diogu ba, niri ez dit granorik sortzen aipatutakoak (bai badakit kulturetendako ez dela zuzena hau onartzea…).

Maila jasoko bertsioak… uff, gustatzen zait eta zelan gustatu “mila esker!” bertsio diskoa, Lou Reeden kantuekin egindakoa. Ze kantu puskak! eta gustatu zait Txuma Murugarrenen lana testuak euskarara ekartzen. Eta ze pieza dauden! Ño! gogora datorkit “who am I?” ederra, esaterako.

“Hacer una versión es ‘okupar’ con sentido una canción que ya existe” elkarrizketa irakurri  Noticiasen eta segituan lotu dut Jonan Ordorikaren bitartez heldu zitzaigun “Mila esker!” diskoarekin. “Abesti bat gutxiago” deitu eta  Arkaitz Cano eta Oier Arantzabal tartean dabiltzan proiektu bat bazela banekien eta kickstarterretik ere pasatua nengoen, baina elkarrizketa honek gogoa berpiztu dit diskoa entzuteko. Pasarte batzuk:

– Decía David Foster Wallace que un artista en el siglo XXI es un cleptómano con buen gusto. La mitificación de la originalidad perjudica mucho a la creación. Cuando uno escribe o compone, pretende ser original, distinguirse de los demás, pero es mejor hacer algo que no necesariamente sea tuyo pero que te defina y luego difundirlo.

– Eso puede ser una buena definición de versión: algo ocupado con sentido. Por otro lado, es inútil hacer una versión plana o muy similar, o una muy diferente que no se identifique. La buena versión es una mutación pertinente: añade una capa a la canción y se queda como suspendida sobre la original sin ser una réplica…

– Una canción es tres cosas: síntesis, compresión y ambigüedad. Un relato necesita 1.000 palabras y una canción puede tener 80. Por otra parte, en una novela una palabra ambigua la puedes explicar por el contexto, pero en una canción es diez veces ambigua, abre los significados mucho más. Ahí está el secreto de las canciones: en esos espacios de ambigüedad, quien escucha la canción se coloca a sí mismo y su propia vida.

– Hay casos en que lo más importante no es el significado, sino la fonética. No puedes perder las vocales abiertas porque sobre ellas se sostiene la mitad de la canción. Si eliminar esas a y esas o, se convierte en otra canción.

– Las formas verbales en hika son muy buenas aliadas porque permiten brevedad. Usar “haiz” es mejor que usar “zara”… Y es mejor “lez” que “legez” o “bezala”. No está admitido en euskera batua pero viene muy bien. Creo que hemos sido muy estrictos y rígidos en la aplicación del batua en la televisión, el cine y la música. Ahora se está reconduciendo todo esto, las últimas películas en euskera van hacia unas connotaciones más locales y realistas, pero en la música, salvo excepciones como Gatibu, ha habido pocos grupos que han cantado en su dialecto. Casi nadie canta en guipuzcoano porque es muy parecido al batua, pero Neighbor lo hace y suena muy dulce.

– Sinceridad también, pero Pessoa decía que el poeta es un fingidor… Para cantarla bien, tienes que fingir que la canción es tuya…

Badabil ba eskaera bat sarean: “Apple, egin ezazu euskaraz ere” dioena. Laburtuta hau dio:

Kultura eta hizkuntzaren biziraupenerako, ezinbestekoa da egunero hizkuntza erabiltzea eta, jakina, teknologia arloan maneiatu. Beraz, gutako askok, ados gaude gure hizkuntza mundu globalizatu honetan teknologia gisa erabili behar dugula.

Beraz, Euskara Appleko sistemetan erabil ahal izan beharko lirateke, bere hizkuntza nagusi gisa, beste hizkuntzetara jo gabe eta sistema behar bezala erabiltzeko gai izateko.

Eta ematen du zer pentsatua. Zergatik hau eskatu beharrean ez pasatu beste sistema batera eta han euskaraz jardun? Ba egongo da hori egingo duenik eta ederto. Hala ere, eskaera sinatu dut ze badakit jakin hainbat arlotan oso zabaldua dagoela Apple eta ederra litzatekeela euskaraz ere egotea.

Windows ere halatsu zen orain dela hainbat urte. Ez zegoen euskaraz eta gaur gaurkoz euskaraz ere egotea ona dela inork gutxik jarriko du zalantzan. Halatsu ikusten dut Appleren kasuan ere eta horregatik egin dut eskaera. Koherenteenak diren sistema libreez haratago ere euskara sustatzea badagokigula iritzita sinatu dut.

Change.org-k jarraipena egiten du norbere bitartez sinatu duten pertsonena.

Horrela, zure jarraitzaileren (twitter) edo lagunen batek sinatzen duen aldiro bidaltzen dizu eposta bat esanez urliak eta sandiak sinatu dutela. Aluzinatu dut honekin. Horrela sinatu dute: Aranburuzabalak, Larrañakak, Tintxurretak, Condek, Martinek, Kaperotxipik, Aranak, Inuntziagak, Aranburuk, Txintxurretak, Irazabalek, Zeberiok, Herizek, Aldazabalek, Olazabalek, Permachek, Sarrionandiak, Lakak, Muñozek, Gisasolak, Gillegik, Urdanpilletak, Artetxek, Barruetabeñak, Respaldizak, Lekuek, Ezkibelek, Cascanek… Oso erraza da eta bizkorra. Egin klik:

“Apple, egin ezazu euskaraz ere” Sinatu eskaera

Mezua sinadurekin helduko omen zaio Appleko CEOari, Tim Cooki eta baita Apple enpresako presidenteari ere, Trudy Mullerri.

Euskara ez da negozio Applerendako, antza. Negozioa balitz ez legoke eskaerak sinatzeko kanpaina beharrik. Zer lortuko dugun enpresa jende honengatik? Auskalo! Baina eskatzea ere libre da-eta… Nik nahiago eskatzea. Baita hemen gaudela adierazteko bakarrik bada ere.

Laster gara 15.000 sinadurako multzoa. Animo!

Eskertzekoa den tuita.

Tuit hau bota du gaur Eneko Barberenak, edo berak sinatzen duen moduan Eneko B. Mondragonek. Eta nik gustura irakurri dut tuita eta komentatzea pentsatu.

Niri berdina gertatu zait asteburuan. Biharamun egun batean irakurri nuen PUNTUA, jaietan, zapatuan. Dutxatik irten eta ebatu nuen grapa moloidun aldizkaria. Ez dut jakiten zein eduki ekarriko duen astero eta oraingoan ere halatsu. Azalak eman zidan atentzioa ze gurean ez da ohikoa eraikin hutsak ateratzea… Baina asmatu da hor ere eta seguru diseinatzaileek izan dutela eragina. Tituluarekin lotura eta eraikin hutsa barrutik irudian. Ederto! Irakurtzeko gogoa sartzen duen horietakoa eta hori benetan da nekeza eraikinen argazkidekin… klaustroa, hala ere, ez da oso ezaguna eta hori erakustea ere polito.

Bi mutil guapokin izan zen lehena eta 23. azala eraikin batekin. Erronka horixe da, zero zenbakiarekin zein hurrengo guztiekin interesgarri izatea.

Puntuaren lehenengo zenbakia eta 23. zenbakia.

Barruan ohiko kolaboratzaileetan Eneko bera. Gertuko zaion lagunari buruz idatzi du oraingoan. Eta seguru horregatik ere esan duela asmatzen dihardugula kar, kar, kar. Irratian entzun diot Amurizari goizean bertan inungo konplexu barik kantu onenetako bat dela LURRA. Zaldiboborekin ezagutu nuen nik kantua eta Mixel Ducauren musika lanari jarri zizkion hitzak Xabier Amurizak, hau da, PUNTUAri letxe Eneko Barberenak.

Eta bai, niretzako ere oso irakurraldi goxoa izan da. Komunitateko Saratsua lagunari irakurri diot Ekuadorreko Kitxuen berri. Hori ere bada gertuko kazetaritza ze kooperazio linguistikoaren bitartez harremana dugu kitxua herriarekin. Oraingoan solstizioaz jakin dugu gehiago modu elegantean idatzita. Eta Frantziskotarrez ere kurioso. Josu Bilbao lankidea larrabetzuarra dugu, baina ari da debagoiendartzen. Gustatu zait Jose Luis Zurututzaren argazkia ere. Barruak erakutsi dizkigu erreportaiak eta erraz irakurri dugu. Zenbat erreportajeetarako eman lezakeen Arantzazuk! Izango dugu aukera aurrerago ere, seguru.

Iritzi artikuluak ere hainbeste eratakoak eta batzuk gusturago irakurri ditut beste batzuk baino, interesgarria. Hori bai, benetan gustura Itziar Lamarainen berri jaso dut. Bai, PPtik izan da Arabako diputatu eta azken lan-egunean hartu zuen Goiena bulegoan. Gogoratu dut orri osoko publizitatea nola enkargatu zigun Goienan orain dela urte batzuk Arrasteko zinegotzi izateko boto eske. Gertukoa Lamarain, pentsa, jatorria Elgetan bertan du nortasundun emakume honek.

Eta gai gehiago: azaleko minbizia, umeen zaintzaz legeak dioena, slow filosofia oinetan, motozaleak, Vanegas ilustratzailea ezagutu dut, Jul Bolinagaren berri argazki bidez, ikastaroak jasotzen egoten garen Otalora eraikinaren berri… Nik ere gustura irakurri dut ba 23. zenbaki hau. Bai bai, 23 dagoeneko! Egongo ahal dira horrelako beste 623!

Post honen bidez lankideei ere animoak horrela jarraitzeko. Astero-astero asmatzeko (hemen orain arteko azalak) lana egiten dutenak beraiek dira eta irakurleok gustura horrekin. Ia animatzen dugun beste norbait gehiago azalez gain edukiaz ere gozatzera, 48 orrialdetan badago zer irakurri-eta. Klubeko bazkide izateko deitu 943250505 telefonora edo bete formulario hau. Pasatu zuen lagunei ere, denon artean PUNTUA hobetzeko bidea da-eta.

Iñigo Murgiondo Goienako komunitateko kideari irakurri diot datua. Eta lehenengo-lehenengo etorri zaidana burura ez da izan ez zirenik egin behar, lehenengo etorri zaidana da ia honezkero ikasiko zuen aurreskua dantzatzen Garitanok. 🙂

Eta gogoratu naiz gai honekin lotuta egon direla hainbat artikulu. Bat Oier Araolazarena. 2005ean esaten zuen: “Honek ez dauka neurririk”. Eta adibidea jartzen zuen eskailera mekanikoena: “Asteburuan eskailera mekanikoen zati berri bat irekiko dute eta inaugurazio ekitaldian aurreskua egiteko eskaera egin digute. Beste bat. Dagoeneko dozena erdi eskailera mekaniko inauguratu ditugu beste horrenbeste aurreskurekin. Ezin duzue imajinatu zein tentel senti daitekeen bat eskailera batzuei begira dantzan ari dela.” Aurresku prostituituak, zelanbait. Ezin uka, dirutxo bat irabaz daitekeela horrelakoetatik eta limosnetatik harago balitz irabazitakoa bejondeiola dantzariari… Pentsa Garitanoren kasuan kasi plantillan beharko luke aurreskulariak kar, kar, kar.

Badu kontuak pozetik ere. Ni bereziki pozik nago iaz gure herrian hasi zen ohitura batekin. Soka-dantza egin zen. Egin zuten Udaleko hiru alderdietako zinegotziek elkarrekin! Eta gonbidatu zituzten sokara herriko elkarteetako jendea! Orduan esaten nuen tradizioa sortzera etor zitekeela eta aurten, behintzat, jarraipena izango du. Aukera polita egin dute nire ustez, gainera. Alkate “zaharrak”, Alkate berriari emango dio paso herriko plazan. Desiatzen nago ikusteko. Benetan eskertzekoa bai lehengo udalbatzari zein oraingoari eskailera mekanikoei ez eskaintzea dantza eta bai herritarrei. Gustura jasoko dugu. Ohorea eta esker ona bueltatuko dugu txalotan! Txalo zaparrada zuendako.

Ez naiz eroso sentitzen tertulietan. Bai etxekoetan, lagunartekoetan edo sektorekoetan, lanekoetan… baina publikoak diren tertulietan… ez, ez naiz eroso sentitzen. Ez telebistan, ez irratian… Batetik, autozentsura aplikatzen dudalako izango da, baina ez hori bakarrik. Gauzak zelan esan eta zer (bereziki) esan ondo prestatu arren… kaka morralian! Hala ere, eraman nuen ba gai bat Azpimarrara eta han esan nituenak eta esangura nituenak blogera ekarri ditut. Gainera, edonork irakurriko balu komentarioak egitea libre, noski, gaiaz ikasteko balioko du-eta.

Azkenengo aldiz ere horixe gertatu zitzaidan. Neuk aukeratu nuen aurkeztuberri zen erakunde bat hartzea aipagai: Berdin (ez dut webguneko loturarik topatu).

Prentsaurrekoa egin zuten Berdinekoek eta zintzoa iruditu zitzaidan han zeudenen ahotik entzundakoa hauteskunde bezperetan izanagatik. Badakit jakin, gai horretan dabilen medikuren batek zenbat lan egin duen, Goienatik ezagutzen nuen guk geuk ere landuta genuelako gaia eta baita kolaborazio luze bat idatzita ere Puntua aldizkarian… Eta nik jasota neukan txanponaren aldea horixe zen, aldarrikapena egiten zutenen aldea. Dena den, txanponak, beti alde bi.

Elkartea berria, baina diskurtsoa askotan entzundakoa estiloz, behintzat: aldarrikapenaren barruan sar daitekeen egiteko modu hori. Eta horrek eman zidan zer pentsatua. Hasi hemen eta han begira, hasi ia zenbat kexatzen ziren hizkuntza gaietatik osasun arloan… en fin, hemerotekara egin nuela eta han konturatu nintzen 2013an 20 kexa baino ez zituztela jaso Elebiden EAEko osasungintza eta hizkuntzarekin lotuta. Gutxi iruditu zitzaizkidan, oso gutxi. Aurten milaka izango dira, baina ez dakit helburua kexak gehitzea ote den…. Kexena, ulertzen dut gaia plazaratzeko modua izango dela, elkartea sortzea letxe. Alde horretatik pegarik ez, baina gustatu zaidana elkartetik da nora jo ez dakitenei laguntzeko prest daudela, aholkatzeko balioko duela eta informatzeko.

Betikoa da katramila: zenbaterainoko bizkor goazen. Euskararen erabilerak osasungintzan 11,8 puntu egin du gora eta urte tarte berean euskararen erabilerak 4,5 inguru egin du gora. Egin da zati eder bat Osasungintzan ere egiteko dagoena ez dela gutxi aitortuta. Hemeroteka gaiztoa da eta Rafael Bengoa sailburuaren esanak ere etorri zaizkit pantailara: “con el euskera hemos ido demasiado rápido”. Denendako ez duela euria egiten gura beste, alegia.

Asmatu beharko da bizkorrago joaten nire ustez, eta baita bizkorregi goazela diotenak tren honetara erakartzen. Dena beharko dugu, denak. Horratx katramilaren oinarria: bizkortasunean asmatzea. Nik neuk medikuen eskubide indibidualei baino eskubide kolektiboei emango nieke lehentasuna, kolektibo hori milaka eta milaka lagunez osatua dagoela jakitun: bezeroak. Bestetik, lagundu bedi gaiaren zabalkundeak Osakidetzako bezerook medikuen pantailan euskaraz artatzeko nahia dugula jar dezaten eskatzeko. Nik eskaera zuzen-zuzenean egingo diot familia medikuari.

Umberto Ecok esaten du kazetaritzaren krisia hasi zela aspaldi, ez dela berria. 50eko hamarkadan edota 60etan hasi zela, hau da, telebista agertu zenean. Jarraitzen du: “ordura arte, egunkariek kontatzen zizuten aurreko eguneko arratsaldean gertatu zena, horregatik deitzen ziren egunkari asko arratsaldeko egunkari: Corriere della Sera, Le Soir, La Tarde, Evening Standard… Telebita martxan hasi zen garaiaz geroztik, egunkariek esaten dizute zuk dagoeneko badakizuna. Gaur egun gauza bera pasatzen da”.

Bere ustez, egunkariek egin beharko luketena da astekari bihurtu. Eta honekin gogoratu naiz hamar bat urte dela egin genuen inkesta batekin. Inkesta zabalxea izan zen eta aldaketa momentuan geunden gu ere… Egin genezakeen eguneroko bat 16 orrikoa edo astekari sendo bat. Gure bezeroek, gehien-gehienek argi izan zuten astekaria gurago zutela. Gu animatuta geunden ba eskualde  mailako egunerokora, baina gaurtik uste dut bezeroei entzutea ona izan zela beste behin ere. Astekaria egin genuen baina egunerokoari oso lotua.

Jarraitzen du Ecok: “Astekari bihurtu astekariek denbora dutelako, erreportajeetarako zazpi egun direlako. Irakurtzen baduzu Time edo Newsweek konturatzen zara eduki konkretu bat kontatzeko hainbat lagunek jardun dutela lanean, beharbada aste bat edo gehiago jardun dutela. Egunkarietan, berriz, gabetik goizera egiten da dena. 1944an egunkariek 4 orri bazituzten gaur egun 64 dituzte, beraz obsesiboki bete behar dira orriok albiste errepikatuekin. Kotilleoan erortzen dira… ezin da hori ekidin. Kazetaritzaren krisia 50 urte dela hasita zegoen eta arazo larri eta garrantzitsua da”.

Guk ez ditugu gura beste egun izaten astekaria egiteko, baina aldizkari berriarekin, PUNTUArekin, uste dut horrantz egin dugula gehiago, egunerokoarekin lotuta ez dauden artikulu luzexeagoei lekua eginda. Bezeroek iritzi asko jaso ditugu eta pozik daude. Harpidedun gehiago ere bagara orain. Egia esan, aldaketa egin orduko jaso genituen iritziak eta berriz ere beraiei entzutea modukorik ez dagoela konturatu gara. Eskerrak beti gertu dauden gurekin garden-garden berba egiteko. Goiena horiek denok osatzen dugu.

Hankak lokatzetan sartzeaz jardun zuen Jon Sarasuak eta gustatu zitzaidan. “Asfaltoa zapaldu” erabiltzen nuen nik, baina badu ederretik lokatzetan zikintzeak, irudi polita da.

Umberto Ecori irakurri diot elkarrizketa bat eta han lokatza ez, baina aipatzen du lokatz-makina. Klaro, kasu honetan esangura guztiz aldatzen da eta ederra gaiztotu. Beharbada industrian erabiltzen den “hondakin” berbarekin lotuago-edo dago. Esaten du zelan hedabideek erabiltzen duten erreminta hau pertsonak kakazteko.

Bere liburuko Rímini epailea jartzen du adibide: “Juez hori kendu gura zuten zegoen lekutik, deserosoa zen eta hasi ziren esaten galtzerdi xelebreak zeramatzala, gehiegi erretzen zuela… eta egin zuen bakarra Berlusconiri gustatzen ez zitzaion epai bat ematea izan zen. Zer egin zuten juezarekin? Ba prestigioa kentzen saiatu jazoera txikiagoak behin eta berriro aipatuz. Pentsa, behin lokatz-makina martxan jarrita galtzerdien kolorea nahikoa izan daiteke edozein lohitzeko!

Hedabideok badarabilgu lokatz-makinarik? Akaso jazoera hain txikiekin ez… Ariketa polita izango da topatzea, hala ere, hauteskunde-aurre honetan ia baden hedabiderik makina gori-gori jartzen duenik. Izan izango da saiatuko denik. Edo… akaso ez dago makina beharrik ere. Nahikoa izan daiteke alderdi bi egote hutsa. Baietz lokatza kudetzen saiatu gura izan eta lohitu.

Hori bai, hedabideak izango du kulparik beti ere alderdi honentzako edo harentzako. Edo honentzako eta harentzako. Eta guk, behinik behin, ez dugu interesik makina hori erosteko.

Gaur bi bider egin dut antxitxika eta biak aldapa latzetan. Lehenengoa Araban, Untzillan; Bigarrena herrian, Elgetan, Uberatik gora.

Bigarren hau dakart blogera. Goibeko Euskaltzaleon Topagunearena zen kilometroa (Hemen Elgetako Lekuko aldaketak). Goibekotik, hala ere, erabaki dugu Espaloia Kafe Antzokia kudeatzen dihardutenei ematea aukera gurekin batera egiteko metro horiek. Batirtzek eta Nazarak eginahalak egin dituzte. Serio demonio! Ikurrin eta guzti ez dira agertu ba!

Batirtze lekukoarekin ikurrina lepoan duela. Nazara ezkerrean, aterkipean.

Batirtze Argentinakoa da bere azento ezkutaezinarekin; Nazara, berriz, Tenerifekoa Soraluzen bizi den arren. Badira hamabost bat egun Korrika zer zen azaltzen egon nintzela Tenerifeko Nazarari. Ezin zuen sinistu! ¿Correr? ¿Así sin más? Gogoratu naiz bai Argiako lagunek bultzatuta egindako kanpainaz ( Azalduko diogu munduari zer den Korrika ) Pentsatu dut neure artean Guantxeren bat pozik legokeela Nazara antxitxika ikusita… Pena XVIII. mende inguruan galdu izana guantxera. Berak ere ez du historia hori bizi izan. Esan diot euskararekin ez dugula horrelakorik gura-eta… Y todas a correr berak, barrez.

Hori bai, ni moduan haiek ere ez dira ba gimnasiozale amorratu-eta… 300 bat metro egin orduko: plof! Asmoa zen beraiek pasatzea lekukoa niri. Handik ordubetera jaso dut bien whatsappa:

Eskerrik asko ivan!!! Barkatu por haberte fallado. No he podido. Aurrera euskera. Gracias y lo siento.

Kale egin? Baina gurekin etorri dira-eta euripera, antxitxika egitera, beste egiteko batzuk lagata, nire txorreo guztia aguantatu dute aurreko egunetan… Bejondaiela! Horixe da behar duguna, euskaltzaleak eta euskahaldunak.

Bat dator “Elgetako Goibeko euskara elkartea” izatetik “Goibeko Euskaltzaleon Topagunea” izen aldaketarekin ere. Hor dugu lana egiteko, guregandik gertu dauden eta euskaldunak ez diren lagunekin egon behar gara gehiago. Zabaldu. Gure kartolak zabaldu. Beraiek prest daude, poliki eta letra onarekin, baina hor dugu lana.

Gaur almuadarekin kontsulta egiteko gaia, lankideok egin dugun Goienaren kilometroa gogoan: zer egin behar dugu euskara hutsezko hedabideok euskaltzale hauek euskahalduntzeko? Zer dago gure esku?