Gaur bitan gertatu zait. Ñabarduren garrantziaz irakurri ditut bi testu, betetzeaz baino husteaz, kentzeaz, soiltzeaz: Bata, Bide Ertzearen “Zutaz kantatzeko” liburuan; bestea, PUNTUA aldizkarian aterako den 8 orriko elkarrizketan, Ruper Ordorikaren hitzak dira:

1) Bide Ertzean taldearen liburu-diskorako Gorka Urbizuk 2016ko udan idatzitakoa:

Bide Ertzean-i kariñoa diot, ziurrenik disko txiki horretatik aurrera horixe egin dutelako Imanolek, Jonik eta Karlosek beti: kariñoa jarri, kariñoa eskaini, kariñoa banatu emandako urratsa bakoitzean. Edo bestela esanda, detaileak –eta entzulea– zaindu. Oinarrizkoa dirudien arren, ez dira hainbeste hasierako akordetik leitmotiv horri eutsi dioten taldeak. Hori gutxienik zor zaie, susmoa baitut sorkuntzan ñabardura beti dela erabakigarria, nahiz eta gehienok denboratxoa behar izan dugun hori ulertzeko.

2) PUNTUA aldizkarian bariku honetan aterako den zortzi orriko elkarrizketa. Fermin Etxegoienek Ruper Ordorikari egina, Ordorikak erantzun baten dio:

Behin, Skullyk esan zidan [Skully Sverrisson, Reykjavic, 1966, baxu-jotzailea. Lou Reed, David Sylvian, Arto Lindsey, Ryuichi Sakamoto, Laurie Anderson. Ez du parterik hartu Ruperren disko berrian] egunen batean Ben Monderren piezak ikasiko direla musika eskola gorenetan. [Ben Monder, New York, 1962, gitarrajotzailea. Lee Konitz, Toots Thielmans, Paul Motian, David Bowie. Ez du Guria Ostatuan jo] Dagoeneko, begira, Bowieren azken diskoko gitarrista izan da. Niretzako benetako lezioa izan zen, nire harridurarako holako gitarrista ikaragarri handi batekin kontrakoa gertatu zelako. Esaten zidan: “Ze polita egin duzun aldaketa hau”. Agian niretzat oso gauza sinplea, eta inoiz ez zidan proposatu aldatzerik nik egiten nuena.
Egin genuen bi urtez jarraian astebete bat, berak eta biok, Madrilgo Cafe Centralean. Pentsio berean ginen, ondoko geletan. Berandu bukatzen genuen, goizeko ordu bietan-edo etxeratzen ginen gauero, eta goizeko zortzietan-edo, ni jada iratzarrita, joaten nintzen bere gelara eta han topatzen nuen, jada jaikita eta musika idazten, bere gitarrarekin. Esaten nion: “Ben, too many points”. Nota gehiegi, nota sobera, larregi dauzkak hemen, eta barrezka begiratzen zidan. Neuk: “Kendu, kendu”. Eta esaten zidan: “Neuk ezin dut, zuk bezala, gauza hain gardenak egin, ez naiz kapaz.”
Niretzako hura izan zen lezio handi bat.

… “Nik ez dezaket ezer egin arriskurik sentitu gabe, musikalki, nahiz badakidan ari naizela neure ñabardurengatik borrokan, gauza txikitxoengatik, eta batzuetan horiek oharkabe pasatzen dira, baina denborarekin ikusten dituzu aldaketak eta disko honetan sentitu dut halako zorabio bat behin baino gehiagotan, zorionez. Ari naiz orbela kentzen, ari naiz nolabait bidea garbitzen. Berriro grabatu dut zintan eta denok batera, horrek dakarren muga handiarekin. Kontrabaxuarekin gainera, pianoa bertan ere bai. Orduan dena dago lotua, baina horretarako behar da momentu oso ona harrapatu eta musikari handiak. Hori dena joango litzateke esaten duzun norabide horretan. Niretzako ‘giroa’ deituko nukeena oso inportantea da. Bluesean mood deitzen da. Ze aldartea daukan kantuak… Eta horretan saiatzen naiz, baita zuzenekoetan ere. Esparru horretan sartzean aldatu behar duzu zure aldartea, hori da kontua.

Julen Iriondok eta Jagoba Domingok egindako bideoa Tokikom jardunaldien gainean. Oso momentu interesanteak bizi izan genituen jardunaldiotan, eta hau aperitif bat baino ez da… Hala ere, ideia bat ematen duela-eta jartzen dut blogean.

Niretzako gozagarri izan zen jardunaldia. Lagun asko batu ginen eta kontrariorik ez. Esaterako, tokiko hedabidegintzan ari garen enpresen %80 zegoen jardunaldiotan eta ez pertsona bakarra enpresa bakoitzetik. 150 lagunetik gora izan ginen eta horrek interesa eta jarrera erakusten dituela ez dut zalantzarik. Hemendik zoriondu Alaitz Artolazabalek eta Joxe Rojasek egindako lana Tokikometik. Bikain.

Orain tokatzen da pilula horietatik batzuk erreskatatu eta formazioan inbertitzea. Hori ere egingo dugu 2018an. Aurrera!

Ez da erraza. Mundua dago whatsapp erabiltzen. Bai gure gertuko mundua. Eta esan horiei pauso bat egin behar dugula Telegramera. Esan badagoela beste Whatsapp antzerako bat… Whatsappek duen guztia duena eta gehiago eskaitzen. Euskaraz ere badagoela, esaterako. Edo ordenagailutik zein ordenagailuetatik erabil daitekeela… Seguruagoa dela etab. etab.

Whatsappek zituen terminoak onartu zein ez, berak gura duena egin du!  Gure telefono zenbakia eman dio Facebooki, esaterako. 🙁  Eta klaro, hortik aurrera zer letorkeen… Bai bai, ez engainatu zure burua. Berdin da baimena ematen diozun edo ez. Erabiltzen jarraitzeko sartuko zara Whatsappen jokoan eta egingo duzu dantza Facebookek txirula jo ahala.

Eta bai, arima lehen ere saldua dugu… googleri, esaterako. Baina aukera bat ematearen aldeko Telegrami. Badarabilt hainbat lagunekin eta benetan da erosoa. Animatu eta probatu.

Gaiaz infomazio asko dago sarean. Baina bego apuntetxo hau hemen ere. Portzierto, nire kontaktu asko ari dira Telegram instalatzen. Ez dakit zein erabilera duen, baina tantanaka-tantanaka gero eta gehiago dira eta gara.

Herritarrak prest! Aurreko astean jaso zituzten askok soka zatiak.

Elgetako Goibeko Euskaltzaleen Topaguneak antolatu du eguna. Irailak 24an izango da. Aurretik, hala ere, berotze ariketak egiten hasita dago elkartea eta kuriosoa da jendea ematen ari den erantzuna.

Ez dago herritarrik egun hau gaizki ikusi duenik. Gura dute harritxoa jartzea euskararen sokak luzeera izan dezan. Ez da erronka makala.

Ideia nondik abiatzen den

Eskola eta kalea gura ditugu irudikatu. Eskolan euskara zein garrantzitsua den ikasten dihardute irakasleen bidez, baina gero hori kalean, erabileran, apaldu egiten da. Ez da kalera heltzen, ez dago herriko plazan. Gazteek gaztelerara erraz asko jotzen dutela antzemanda geunden lehen ere eta urteetan datorren joera horri gura diogu galga jarri. Edo gutxienez, eztabaida hori kalera atera. Gurasoak dira giltzetako bat, izan ere, eredu dira eskola-umeendako eta gura diegu eskertzea eta eskatzea aldi berean.

Eskertu: euskaraz jakin ez eta umeak euskal ereduan matrikulatzea; eskertu jakin ez arren ulertzeko saiakera egitea: eskertu, beste herrialde batzuetatik etorri eta integratzeko hartu duten lana; ulertu ez arren patxadaz egotea entzuten eta kuadrila osoaren joera ez aldaraztea…

Eta eskatu: ba eskatu gauza askorik ez, ahal duena egitea eta behintzat kontrako jarreran ez gotortzea. Eskatu gura diegu elkarrekin euskararen soka osatzea.

Zelan?

Aurreko asteburuan banatu ditugu metro bat inguruko sokak. Herritar bakoitzari soka bat eta esan zaie: Gura genuke bakoitzaren soka zatiarekin eta katean egongo den ondokoarekin korapiloa egitea, bi muturrak lotzea. Soka zati horiek guztiak dira beharrezkoak “euskararen soka” osatzeko eta herritar guzti-guztiak daude gonbidatuta sokara.

Gura dugu eskolako atetik plazaraino heltzea korapilo pila bat eginda. Eta soka gogor bat osatu ostean, oinarria lortutakoan, gura dena da zumitzezko uztai bat pasatzea eskolatik plazaraino. Eramango du mezu bat uztai horrek. Eta uztai hori zumitzezkoa izateak ere adierazi gura du malgutasuna. Gogorra da materiala, baina malgua. Euskararen gaian ere horrela izan behar dela uste dugu-eta, bakoitzaren ahalak eta erritmoak errespetatu behar direla eta bidea egitera animatu, gurekin korapiloa egin eta soka luze bat egiten saiatu.

Sokak banatzen

Esperientzia polita izan da goiz-arratsalde soka zatiak banatzen egotea. Konturatu gara herritar guztiak daudela konturatuta Elgeta arnasgune sendoagoa zela euskararendako orain dena baino. Azken urteetan beheraka doala erabilera…

Bestetik, euskaraz ez dakitenek, herrian egunero agurka edo gabonka jarduten dugun horiek esaten ziguten beraiek ezetz, beraiek ez dakitela euskaraz eta soka ez dutela hartuko, ez direla deituak sentitzen. Justu horiekin egin dugu ahalegin handiena eta eskatu diegu sokan gura ditugula. Esan diegu eskertuta gaudela egin duten hainbat pausorengatik eta esango nuke soka eskuan hartu eta erretratua ataratzen gusturen beraiek egon direla. Aitortu diegu egiten dutena. Ez ditugu gonbidatu bakarrik egin, adierazi diegu beraiekin kontatu gura dugula eta behar ditugula euskararen sokan.

Gonbidapen zabala

Ehundaka soka zati banatu ditugu eta denak ez dira etorriko, baina gogoz ikusi ditugu gehienak. Zer aterako den? Ikusiko dugu. Lehenengo urtea da “Euskaren egunak” ospatzen egon ostean “Euskaltzaleen eguna” egingo duguna. Gonbidapen zabala eginda, herritar guztiei deituta eta jaigiroan ospatuko dugula nabarmenduta. Antolatu ditugu puzgarriak, gaiteroak, erromeria, brasan egindako atunarekin bazkaria…

Euskaltzaleen eguna 2016, irailak 24 Elgeta

Goienatik “Gipuzkoa kultura” deitzen zen telebista programa bat egiten genuen. Oso maitea genuen programa, egia esan. Batzen ziren Gipuzkoako Foru Aldundiko kultura teknikariek zuten jakintza eta Goienatik telebista egiteko behar zena. Emaitza duina zen. Askotan, hala ere, izaten genituen komentarioak Artelekutik bueltan etortzen zirenean kazetariak… Komentario haiek gogoan eta irakurri berri dudan liburua aintzat hartuta zati bat gustatu eta ekarri dut blog honetara, Juan Luis Zabalaren “Txistu eta biok” liburutik. Berari baimena eskatu barik eta zatiok irakurtzean barre egin dudala egileari aitortu ostean 🙂

Ondo pentsatuta, azken batean inbidiagatik izango da seguru asko. Artista garaikideak nahi duena egiten du, bere barruko bulkadari askatasunik handiena eman diezaioke, eta horixe bera txalotuko diote gainera, bere buruari mugarik jartzen ez dion sortzaile ausarta dela esanez. Kazetariak, aldiz, eskatzen zaion piezaren neurriari, tonuari eta gainerako ezaugarri nagusiei ez ezik, men egin behar die: egiari, errealitateari edo dena delakoari; zuzentasun linguistiko eta gramatikalari, hizkera xenofobo, sexista edo misantropoa saihestuz; medioaren ideologiari, deontologiari eta, egokitzen bada, premia komertzialei; iritzi publikoa deitzen denari eta ustezko zentsuzkotasunaren mugei. Eta hori guztia, nahitaez, aintzat hartu behar du ordenagailuaren aurrean tekla bat zanpatzen duen bakoitzean.

… Nolanahi ere, aitortu behar dut atsegina zaidala arte garaikidea, erakarri egiten nauela…  … Seguru asko erabateko askatasuna eskaintzen duelako, gehienetan funtsezko ezertarako baliagarri izan gabe bere baitan alferrik galtzen den askatasuna bada ere.

Apunte batzuk eraman nituen aurrekoan Espaloira eta horietxek ekarri ditut blogera, gordeta geratzeko besterik ez bada ere. Egia esan, Astrako Johanak eta Platerueneko Enekok esandakoak ziren interesekoak, baina horrek jasotzerik ez dut izan. Nireak hemen, jakin arren ahoz botatzeko zeudela idatzita:

• Txostena 2000ko apirilean aurkeztu genuen; Goibekoko batzar orokorrak onartu 2003ko martxoaren 6an; 2004ko ekainaren 10ean kooperatibaren estatutuak onartu; Espaloia zabaldu 2004ko ekainean.
• Udalak 342.272euroko inbertsioa egin zuen; Goibekok 84.000 euro hasieran eta gerora beste 60.000 inguru (teloi, barru-soinu etab); Udalari utzi zizkion Goibekok 78.000 euro. Guk apustua egin genuen bai, eta baita Udalak ere. Zor barik desegin genuen Espaloia kooperatiba 10 urteko kudeaketaren ostean.
• Espaloia zabaldu genuenean ez zen asmoa izan kontrakultura hartzea kulturaren oinarritzat.
• Disidente eta trasgresorea? Ba ez zen momentua. Oraindik ere ez da momentua, seguruen. Erakunde publikoek zenbat diru inberti dezakete kulturan gurea moduko herri batean? Udalak zenbateko aurrekontua du kulturara zuzendua?
• Gaztetxeak ez du kulturaren arrastoan funtzionatzen azken urteetan. Kultura ekintzendako leku handia dago gure herrian eta Debagoienean eta horri probetxu gehien elgetarrek atera diezaiokete. Eskualde proiektua izan behar zela argi zegoen, Eibar ere kontuan hartuta.
• Gure hautua izan zen: askotarikoa, euskaraz lehenetsia, autofinantzatua (laguntzekin noski!), autokudeaketa irekia (edozeinen eskaerei zabalik beti, egin dira kontzertuak guk sekula antolatuko ez genituenak, dirua galduz. Sortzaileei beti ordaindu zaie ahal zen guztia. Takila gutxi ateratako kasuetan beti lagundu zaie gehitxoago. Hori akorduan dute sortzaile askok.
• Lehen urtean bila joan ginen, gero etortzen zena kudeatzen nahiko lan. Astean dozena bat eskaintzatik gora jasotzen ziren. Eta horri gehitu, klaro, gurean estrenatu diren antzezlanak, musika kontzertuak… asko punta-puntakoak eta gehienak euskaraz. Amaieran konturatu ginen gure gustuetarako programatuta gazteak ez genituela nahi bestetan erakartzen.
• Espaloiko erabakitze formula izan da lagun arteko afaria egitea. Eguaztenero lauzpabost lagun eta, noizean behin, puntualki, besteren bat. Eta inportanteena: AUZOLANA. Jendea beti egon da prest laguntzeko. Hori ezin da edozein herritan lortu. Elgetan bai.
• Antzezlan asko, musika gehiago, magia, ipuinak, dantza, kantua… denetik izan dugu. Ni bi gauzarekin geratu behar banintz…: Errautsak antzezlana ederra izan zen, Artearekin batera; baita Juan Karlos Perezen kontzertu jazzeroa, Ruperrenekin batera. Eta gero Danbaka fenomenoa, udalak antolatutako guztiak, kanpotik antolatuta zetozenak ere bai…
• Eskerrak taberna eta jatetxearekin pentsatu genuela hasieratik. Joko handia eman dute. Lana ere bai, bereziki Espaloia kooperatibako lan bazkideei. Ezin eskertuko lana. Horrek sortzen zuen jende mugimendua eta kultura eramaten genuen jendea zegoen lekura. Koadro bat Espaloian zintzilikatzea edo herriko beste edozein lekutan…
• Euskara izan dugu ardatz. Beti. Eta klaro, mundura zabaldu gara eta askotariko hizkuntzak entzun ditugu Espaloian. Euskaraz %50 baino gehiago eta ondoren gaztelera, ingelesa…
• Kudeaketa eredu moduan kogestioan sinistu dugu. Inbertsioa handia egin zuen udalak eraikinean; baita Elgetako Goibeko Euskaltzaleon Topaguneak ere. Inbertsio hori guztia geratu da herriarendako. Oso-osorik.
• Minusetik hasi ginen, guraso elkartearen kontrakotasunarekin eta talde politiko guztien babes gabe. Hala ere, poliki-poliki herri proiektua ikusi da eta zalantzati geratu direnak eskuko atzaparrekin kontatu daitezke. Herritarrek, denek, harro erakutsi dute kultura gune bizi bat genuela Elgetan.

Eta orain?

Goibekoko bazkideek Espaloian antolatutako ekintza guztietan %20ko deskontua izango dute hurrengo 15 urtean. Hori izan da inbertsioa herrirako uztearen kontra hitzartutakoa.

“Eta orain?” galderari, berriz, berriek erantzutea onena. Irakurketa berritua beharko du 2016 ez baita 2004ko ekaina. Nire desioa, ahalik eta bizkorren zabaldu dadila. Ekintza bakarrarekin? Ba bakarrarekin; taberna bakarrik? Ba taberna. Txarrena itxita egotea. Horregatik amaitu nuen esaten “jar itzazue bentak, erosteko tabako eta koñakak”. Dena da on itxita egotearen aldean. Badakit badabiltzala gaiarekin eta Elgetako Udalak gonbidatu gintuen Plateruenako Eneko, Astrako Johana eta hirurok. Ondo egon zen. Ideiak baino atzera begirakoak hartu zuen denbora, baina aurrera egin gura duenarendako sekreturik ez dagoela argi geratu zen: sekretua ez da dirua, sekretua da lana. Hain sinplea eta hain konplikatua era berean: lana.

Azkenengoz eskola-umeen jaian egon nintzen. Benetan da ederra itxita daukagun areto hori. Merezi du biziberritzeak. Nire desiorik onenak.

Herriaren frontoia lepo bete zen emakume erresistenteei omenaldia egiteko.

Debagoieneko ekintza borobil bat: “Gerra eguna” Elgetan. Puntu on asko: memorixa ariketa eraginkorra, Debagoiendar asko parte hartzen, antolatzailliak ordu asko lanian (bereziki aittatu Julia Monge eta Juan Ramon Garai, demasak zarie!), gorputza hartu daben errekreaziño eta omenaldi eguna, ikusle ehundakak…

Eta klima berezi bat: Barne Sailburu izandakuak, ETAko militante bat urte asko preso eginddakua, Lehendakari bat, HBren sortzaileetako bat, EAJko mitikuak, PSEko lehendakari izandakua, alderdi txikixaguetako kargudun asko, alkate andre eta jaunak, zinegotzixak … Mimau biharreko egun bat dirudi, pasautakua irakurri eta etorkizuna sortzeko gune pribilegiaua. Inbersiño on bat.

Bi argazki eskuko telefonoarekin ateratakoak:

Hedabideetan agertu ez den argazki bat, kuriosoa. Laurak ezagunak eta bereziki Paco Etxeberria

Elgetako bost herri-politikari errekreazio ostean manifestazioa zabaltzen. Alkatea erdian eta beste laurak, zinegotziak:

Argazki gehiago, bideoak, kontakizuna… goiena.eus atariko kanal berezian. Hiru-lau bideo, argazki pila bat…

Testu landu bat omenduak han zeudela irakurri zutena Iraitz Agirrek eta Julia Mongek. Testua argia.com-etik dakart cc-by-sa lizentziari esker.

Emakumeen gerrak beste kolore batzuk ditu

Elgetan une eta gune ugaritan aritutako ahizpa eta arrebek hartu zuten protagonismoa, isilpeko ahots guzti horiek. Literaturako azken nobel saria den Svetlana Aleksievitxen Gerrak ez du emakume aurpegirik liburuan kontatzen den bezala, emakumeek kontatzen duten gerrak, eta beraz, errepresioak eta erresistentziak berak, beste kolore batzuk ditu, beste usain batzuk, beste argi-ilun eta espazio batzuk. Heroi eta batailetatik haratago, egoera lazgarrietan bizi den jendearen bizitzak kontatzen dira hauetan. Gerra eta errepresioak dakarren gogortasuna, tragedia, urruntze zein galera guztiek, ez dituzte emakume hauek biktima bilakatzen ordea. Erresistentzia, borroka, elkartasuna, laguntasuna eta sorkuntza pertsonalaren adibide dira. Menpekotasun patriarkal eta frankistaren inposizioei izkin egin eta euren ideia politiko eta sozialekin konprometitu ziren emakumeak, botere egiturek inoiz domatu ezin izan zituztenak, errebelde eta borrokalariak.

Fusilak bizkarrera bota eta guda-zelaira, gudari edo miliziana bezala joan zirenen ahotsak. Erretagoardian erizain lanetan ibilitakoak, lubakiak eraikitzen aritutakoenak, frontean gelditu eta itzuli zirenenak.

Igandeko ekitaldian 41 emakumeri egin zitzaien omenaldia, Iñigo Arregik egindako Egiaren Iturria eskultura jaso zutelarik. Antolatzaileek argi zuten ordea, omenaldia garai hori bizi izan zuten emakume guztiei zuzenduta zegoela. Isilarazitako ahotsek, kontakizun ezagun zein ezezagunak kontatzen dituztela. Horiei guztiei honako hitzak eskaini zizkieten.

Gerraren lekuko zuzenak izan ziren emakumeak omentzeko elkartu gara gaurkoan, baita diktaduraren aurkako erresistentzian borrokan aritu ziren andrazko guztiak oroitzeko. Hemen zaudetenak, hil zituztenak eta memoriaren mapa marrazten hasi garen bitarte honetan bidean gelditu direnak.

Historiako eta memoria kolektiboko orrietan isilaraziak izan diren ahotsak entzunarazi nahi ditugu gaurkoan.

Fusilak bizkarrera bota eta guda-zelaira, miliziana bezala joan zirenen ahotsak gara. Erretagoardian erizain lanetan aritu ginenona, lubakiak eraiki genituenena, frontean gelditu eta frontetik itzuli ginenona.

Mugak zeharkatu eta gure kideen aldamenean, faxismoaren kontra, internazionalismotik, ahizpatasunetik aritu ginen brigadistak gara.

Fusilatu zituzten horiek denak gara; gure hilotzak guk geuk brodatu genituen bandera more, gorri, berde, zuri, beltzekin estali zituzten, odoldutako banderak.

Gure besoen artera jausitako gorputz zaurituak zaindu genituenak gara, haragiz estalitako hezurrak, azaletik sentitzen dutenak, errepresioa poro guztietan sufritzen dutenak.

Gure gorputzak gerra krimenen guda-zelai bihurtu zituzten. Gure konpromiso politiko eta sozialagatik torturatuak izan ginen, torturatuak izaten jarraitzen dugu, sistematikoki bortxatuak, zaurituak, behin eta berriz kartzelaratuak.

Irakasle izan ginen, idazle, kazetari, joskin..

Eta batez ere, sufragistak eta feministak izan ginen. Horregatik ere hil gintuzten, bortxatu gintuzten, ilea zerora moztu ziguten, betiereko lotsara kondenatu nahi izan gintuzten. Lesbianak gara, transak gara eta gudari izateari beste zentzu bat ematen hasita gaude dagoeneko.

Indar polizialengandik ihes egitea lortu genuenak, martxoaren 3 bakoitzean, maiatzaren 1 bakoitzean. Langileak eta sindikalistak. Antolatuak eta autonomoak.

Mira Marusiña, Mirá, Mirácómovienen… Munduko Maria Luisa potzu guztietatik datozen eta etorriko ez direnen zain, omenez, eguneroko borroka txiki eta handiak bultzatuz aurrera egitea beste erremediorik izan ez genuen guztiak gara.

Kuba, Mexiko, Alemania, Errusia.. herrialde horietara erbesteratu behar izan genuen, bonbardaketetatik eta ezarri nahi izan zituzten arauen beldurretik ihesi.

Ertzetatik arituz, erdiguneak konkistatzeko bideari ekin zenioten guztiak gara. Memoriadun emakumeak, emakume oroituak eta kolektiboki memoria antzeko prozesu honetan, ezinbesteko ahotsak. Zuen borroka eta mugimenduak, hainbat eremutan aitzindari izandakoak, gure egungo aldarrikapen izaten jarraitzen dute. Zuek izan zarete ertzetatik borrokatzen irakatsi diguzuenak. Badakigulako jakin, historiako liburuetan agertzen den gerrak antzekotasun gutxi duela zuenarekin. Orri horiek gizonezkoek idatziak izan dira, gizonetatik eta gizonei buruz. Gerraz zerbait badakigu, gizonen ahotsetik izan da. Emakumeok isilik egon behar izan dugu, isilaraziak izan gara, eta gure hizkuntza bera ere isilarazi nahi izan dute. Gaur, erdigunetik hitz egiten dugu beraz.

Euskal Herriko erresistente eta errepresaliatuak zaituztegu gaurkoan erdigunean, baina zuekin batera, munduko hamaika txokotako emakume erresistente eta errepresaliatuak gogoan ditugu. Kurdistanen, Sirian, Palestinan, Donbassen eta munduko hamaika bazterretan euren eskubideen borrokan ari diren milaka emakumeak, gurekin dira Elgetan. 

Erdigunetik dihardugu eta gelditzeko hasi gara plazak gure egiten. Diktadurak isilarazi nahi izan zituen emakumeei ahotsa emanez, emakumeon memoria indibidual eta kolektiboa berreskuratuz, gure isiltasunak lanbrotzen dituzten mamuei aurre eginez. Garena, izan ginena eta izan nahi duguna lotzeko, eta gu geu zeharkatzeko beharra duen bizitzari bide emateko aukera da honakoa. Kontatzen ez den historia izan gara, baina gu gabe ez dago memoriarik. Eta memoria, zerbait izatekotan, sorkuntza ariketa bat da. Memoria historikoa eta pertsonalaren arteko hari fina, gogoratzea merezi duen hori bermatzeko bidea.Lotura horiek indartuz, kontzientzia aldaketan eraginez, mundua eta errealitatea beste koordenada batzuen arabera ulertzeko gakoak emanez. Ez dugu horretan zalantzarik, horretan gabiltza, horregatik batu gara gaurkoan. Eta badakigu ondo gabiltzala. Eta neskak, sinetsi iezaguzue, hau hasi besterik ez dela egin.

Titular horixe atera du Goienak.

• Euskara: horrek elkartu dituelako MU-ko berbaldian. Eta elkartzen gaituelako.
• Ezberdinen: ideologia, lurralde, izaera… Pentsa, baita futbol ekipo ere…
• Kooperazio: Behar duelako euskarak kooperaziotik. Ekarpena zen Debagoienetik 🙂

Hitzalditik aterako zenbait ohartxo, hurrengo egunean.

• Euskarak batu egiten du.
• Hurrengo eguneko azalak…: Berriak handi, Noticias de Gipuzkoak ertain. DV eta Garan aipamenik ez azalean. Barruan denek, noski. Goienak titular nagusia eta argazkia.
• MUk batzeko ideia izan du eta asmatu du formatuan. Goienak argazki nagusian ere sartu ditu, alkateen ondoan, Bixente Atxa eta Begoña Pedrosa paperean; Nekane Goikoetxea goiena.eus-en.
• 5 auzapez 5 gizonezko.
• Gidari Nekane Goikoetxea bost ikasleren laguntzarekin. Ondo. “ekitaldiko argazkiak“
• Michel Etchebeste? Etxebeste Noticiasek, Etxebest Berriak, Etchebest DV-k, Goienak Mixel Etxebeste. aiii, hegoaldetarrok nolakoak garen.
• @juanmariaburto @josebaasiron @gorka__urtaran @enekogoia Mixel Etxebeste fitxatu barik dut Twitterren. Ia Twitterrek baduen 🙂 #5alkate euskaraz.
• Asironek historia apunte interesgarriak. Aitzorrotx Nafarroako erresumaren gotorleku, 1223an Zuberoako 23 leinuk aitortu zutela Nafarroako Erresuma zirela… Gorka Urtaranek lagundu: “Nafarroako erresumatik gatoz guztiok” esanez.
• @mkarmelep -i hartua: Interesgarria entzutea #5alkate haien autobiografia linguistikoa guztiokin konpartitzen. Erronka, elkarrekin eta euskaraz ekarpenak egitea.
• Erabileran dagoela gakoa zioten bostek.
• Kantuan amaitu zuten eta genuen: “bagare bagara”
• Baionakoa eta Donibane Garazikoa falta. Euskara falta, alegia.
• Hiriburuek asko egin dezakete.
• Entzuleen artean Patxi Baztarrika eta Mikel Arregi. Baita Mikel Irizar ere. Eta Debagoieneko alkate batzuk: Eskoriatzakoa, Aretxabaletakoa, Antzuolakoa eta Oñatikoa.
• Goiena.eus-en gehiago. Hiriak euskararendako gakoa direla esan dute alkateek.
• Esaten dugu Euskal Herriko zortzigarren hiria Debagoiena dela :-)… lagundu genezake gakoa izaten.
• Goienak streamin bidez eman zuen MUrekin elkarlanean. 800 lagunetik gora dira APP-a jaitsita dutenak eta horiek APP bidez jarraitu ahal izan zuten.

• 

  Bixente Atxa, Juan Mari Aburto, Joseba Asiron, Mixel Etxebeste, Eneko Goia, Gorka Urtaran eta Begoña Pedrosa

Lan polita Goienak egin duena. Talde osoaren meritua eta bereziki aipatzekoak Monika, Jagoba eta Goiatz. Baita, zelan ez, Arrasateko San Juan de Dios Ospitaleko lagunak eta Arizmendi-Almen Ikastolakoak. Polita izan da.

Bideo hau protagonistekin batera ikusteko aukera izan nuen. Emozionatu egin nintzen. Kontatzen dutena beraiek entzutean zelan bizi izan zuten… berezia izan zen. Txaloak jota irakurri genituen kreditoak.

Albistea: Agifes elkarteak GOIENAren “barruak astintzen” lana saritu du.