Jaurlaritzak atera berri duen dekretuak euskararen normalkuntzaren
bidean azpimarratzeko moduko aurrerapausoa
ekarriko du, tokiko telebistek euskaraz
emititu behar duten gutxienekoa markatzerakoan populazioan dagoen elebidunen
kopurua kontuan hartzen duelako.
Beste era batera esanda: emititzen dena “ondo” ulertzeko
moduan dauden elebidunak eta elebidun hartzaileak batera hartuz
erabakiko da euskaraz pantailaratu beharko
denaren portzentaia.
Hori zen dekretuaren zirriborroari egiten zitzaizkien
krititetatik bat eta ikusten denaren
arabera Jaurlaritzak kasu egin die emendakinei. Zorionak.
Dekretua
gainbegiratuz
Denbora faltan eta inor ez
aspertzeko, ez dut dekretua aztertuko, bere osotasunean.
Poliki eta sakonean jorratu beharreko kontua da hori,eta
luze joko luke, baina ezin dut
disimulatu tokiko kanalek euskaraz emititu behar dutenaren portzentaia nuela
dekretuaren maila eta kalitatea
neurtzeko termometro modura. Eta, irakurrita eta Eustaten eta EASn datuak begiratuta
optimista izateko moduko kontuak ateratzen zaizkit.
Eukal Herriko Hizkuntza-Adierazleen Sistemak elebidunen
kopurua zenbatekoa den markatzen du eta
hor eztabaidaezinak diren kopuruak ageri dira,
eta horrek markatuko du gero
tokiko telebistetan entzungo dugun
euskara.
Badakigun arren emisio-eremuka (demarkazioka) erabakitzen
dela, baina EAEko erreferentzia orokorra edukitzeko, to datuak:
– EAEko populazioa (>5 urte), guztira: 1.984.958
– Elebidunak 639.296
– Elebidun hartzaileak 361.006
– Erdaldun bakar 984.656
Beraz, EAE orokorrean hartuta, eta demarkazio bakarra balitz modura,
populazioaren % 50,4 elebiduna da, modu batera ala bestera (1.000.302 pertsona).
Ez pentsa optimismoak mozkortu nauenik, begiratu bestela
EASek egiten dituen elebidunen definizioak:
– Elebidunak: Euskaraz gutxienez “ondo”
ulertu eta hitz egiten dutenak.
– Elebidun hartzaileak (HPS): Euskaraz “nekez” hitz zegin
edo, hitz egin ez arren, “ondo” ulertu
edo irakurtzen dutenak.
Beraz, tokiko telebistetan, emisioen erditik gora euskaraz
izango da.
Pozgarria. Oso pozgarria!!
P.S. Gauzei alde ezkorra ikusten diena ere egongo
denez, nik ere badakit datu horietan
bost urtetik beherako umeak ez sartzeak
elebidunen kopurua jaitsi egiten duela
eta, beraz, euskara ulertzen
dutenen multzoa txikitu egiten dela. Gainera,
gaur gaurkoz ditugun datuak 2001koak dira
eta horrek baxuago ematen du elebidunen kopurua, egungoak seguru nago altuagoa dela. Baina,
hori konponduko dutela uste dut.
Dekretua hobetzea albiste pozgarria da, zalantza barik. Egia esan, ez zen oso konplikatua: oraindik ere badu zer hobetu.
Elebidun hartzaileak ere hartzea kontuan administrazioak berak bestelakoetan egitea baino ez da: hizkuntz eskakizunen derrigortasun-datak ipintzeko unean, kontuan hartzen ditu.
Azkenean, badirudi tokiko telebisten mapan euskarak izango duela lekua. Nik hiru datu emango nituzke:
Lehenengoa, administrazio publikoak euskararen sustapenean baduela erantzukizuna, eta horri eutsi egin behar diola.
Bigarrena, mugimendu sozialak oraindino ere ekimen handikoak direla. Administrazioak eta euskalgintzak elkarrekin dihardutenean, emaitza askoz hobea da euskararentzat.
Hirugarren: Euskarak proposamen egingarriak behar ditu, maximalismoari ihes eginez. Administrazioa urratsak ematera behartu behar delako eta hori urrats egingarriak planteatuz baino ez dezakegu egin, eta, bestetik, maximalismoak euskarari tresnarik eskainiko ez diolako.