1976ko martxoaren 3ko sarraskia

Gehien markatu nauten manifestazioak Parisen bizi izandakoak dira: “Proceso 1001” deitutakoa,

Salvador Puig Antich anarkistaren aldekoak (Puig, Puig, Puig solidarité! oihukatzen genuen),


Txileko kolpe militarraren kontrakoa, Portugaleko Krabelinen Iraultza… Manifestazioetan parte hartzen genuen lasai, tiro bat jasotzeko beldurrik gabe, poliziaren deskargak egon arren.
Euskal Herrira bueltatzean, zirrara handiena egin zidan Ezker Aldean bizi izandakoak martxoaren 3ko sarraskiaren ondoren.

 


Portugaleteko parrokian meza eman zuten; eliza gainezka, eta kanpoko aldea beste hainbeste. Oinez joan ginen Portugaletetik Barakaldora manifestazioan; langile asko eta asko laneko arroparekin, buzoekin, beste asko domeketako arroparekin, denok batera, estu-estu eginda, elkarri besotik helduta. Gogoan dut Simon Drogas auzora heldu ginela, Sestao bukaeran doagoen auzora. Bizkaiko Labe Garaien instalazioak zeuden (AHV) eskumatara, bidearen beheko aldean, eta haietan langile batzuk; manifestazioan zihoazen beharginak harrika eta oihuka hasi zitzaizkien:

Esquiroles! ¡Esquiroles
-Behekoek erantzun zuten: “¡Que no somos esquiroles, que somos de mantenimiento!”
-¿De mantenimiento de quién? ¡Esquiroles!

Aurrera jarraitu genuen; Fueros enparantzara ailegatu ginenerako polizia nazionalak, “grisek” hartua zeukaten dena eta langileak ikusi bezain pronto kargatzen hasi ziren, bertatik bertara kezko lehergailuak eta pilotak disparatzen, ez zen ezer ikusten. Denok korrika, ihesian, harrapatuak izan ez gintezen. Manifestazioaren ibilaldian zehar bizi izandako emozioa eta indarra, ketan joan zen.


Campanades a morts
fan un crit per la guerra
dels tres fills que han perdut
les tres campanes negres.
I el poble es recull
quan el lament s’acosta,
ja són tres penes més
que hem de dur a la memòria.
Campanades a morts
per les tres boques closes,
ai d’aquell trobador
que oblidés les tres notes!
Assassins de raons, de vides,
que mai no tingueu repòs en cap dels vostres dies
i que en la mort us persegueixin les nostres memòries.
Campanades a morts
fan un crit per la guerra
dels tres fills que han perdut
les tres campanes negres.