Ez dut nik hobeto azalduko, eta oraindik erritmo falta daukat, beraz, esteka utziko dizuet gazteleraz irakur dezazuen. Ez dator txarto komunikabideei egunero saltzen dizkiguten gezur interesatuek ezkutatzen digutena ezagutzeko ardura apur bat izatea… Komunikabideak gezurraren paradisua izan dira arma politiko eta ekonomiko izan direnetik, hots, betidanik. Horretaz hurrengon batean jardungo dut.
Horixe da Israel, mendebaldeko kontzientzia txarrak judutarrak bere gainetik kentzeko sortutako herri artifiziala. Herria beti izan da Palestina, eta hala behar luke egun ere. Palestinan musulmanak eta judutarrak bizi ziren lehen ere, neba-arrebak ziren, gatazkarik gabeak. Europa eta AEBtik iritsitako judutarrek, zapaltzen zuten lur “berriaz” ezer ez zekitenek, Estatu berria sortu zuten, erlijio bakar baten izenean. Munduan ez dago horrela sortu den beste Estaturik. Bertan bizi zirenen artean sarraskia eraginez, urrundik, ezjakintasunetik iritsiak, bertakoak zokoratuz, akabatuz, txikituz. Hara iritsitakoen kulturak, historiak, izaerak ez dauka zerikusirik bertan bizi ziren palestinar judutar eta musulmanenekin, ez zuten hangoen historia ulertzen, europarrak eta estatubatuarrak ziren, besterik ez. Ez da inoiz Israelik izan XX. mendea arte. Palestina da eta Palestina izango da. “Israeldarrek” ez dute bonbaz eta tiroz egia aldatuko, ezabatuko, akabatuko. Mendebaldeko botereek hala nahi badute ere.
Estatu guztiek desagertu behar dute, baina israeldarrak ez zuen sekula izan behar.
Gobernuek, estatuek, konkistatzaileek eta borrero mota guztiek aspalditik erabili dituzte drogak etsaia, arriskutsua izan daitekeena, matxinoa… kontrolatzeko eta kontzientziak lokartzeko. Hala egiten zuten kolonoek indigenei kalitaterik txarreneko alkohola helarazten zietenean, haien gazteen artean (gazteak izan baitira beti arriskutsuenak, moldakaitzenak) alkoholismoa hedatuz. Horrela egin dute Euskal Herrian poliziaren bidez heroina zabalduz, batez ere 80. hamarkadan, eta orain droga sintetikoak eta bestelakoak. Drogen mende daudenak droga horiek kontrolatzen dituztenen mende daude.
Argentinan sistemaren arma horrek “paco” du izena. Kokainaren azken hondakina da, keroseno bezalako substantzia batzuekin nahastua. Haurrak 7-8 urterekin hasten dira kontsumitzen, ohikoa da auzo baztertu eta txirotuetako 12-14 urtekoak hari itsatsita ikustea…, eta 6 hilabete kontsumitzen nahikoa izan daiteke hiltzeko, organismoa guztiz suntsitzen baitu. Pacozaleen bizi itxaropena urte bikoa izaten da.
Biztanleen sektorerik txiroenek hartzen dutela ziurtatzeko, haren prezioa barregarria da. Peso 2 (1€ = 4,40 peso inguru) izatea nahikoa da holako bidaia batean sartzeko. Sortzen dituen ondorioek 5 minutuan behin kontsumitzera daramate. Eta ez dago haren kontsumoaren edo salmenten gaineko batere kontrolik.
Denok dakigunez, holako mendetasunek, txirotasun eta bazterkeriari lotuta, lapurretetara eroan ohi dute, are bortxakeriarik handienera dosi batzuetarako dirua lortzeko, bidaiaren ondorengo infernu psikikoari ihes egiteko etsipenak gidatuta. Eta hortxe dago sistemaren, gobernuaren interesa, hain zuzen ere. Hori da, behintzat, Buenos Airesen egunero bizi den kanpaina: segurtasun falta, herritar “zintzoen” arteko izua, psikosia.
Hona iritsi ginenetik konturatu ginen Argentinako telebistek gai nagusia daukatela: Buenos Aireseko segurtasun falta. Albistegietan nekez ikusiko duzu atzerrik albisterik, baina Buenos Aires ez den beste inongo albisteak ikustea ere zaila da. Argentina, telebistarentzat, Buenos Aires da. Ordubeteko albistegia ikusi eta, Maradonari buruzko edo munduko krisialdi ekonomiaren gaineko berriren bat kenduta, beste guztia politikariei egindako elkarrizketa aspergarri eta amaigabeak edo, batez ere, gertatutako azken “krimenei” buruzko albisteak dira. Kolektibo (autobus) bati eraso egin diotela Palermon (aberatsen auzoan, zelan da posible!), Recoletan (auzorik pijoena!) bortxatzaile bat dabilela eta denak izututa daudela… Telebista ikusita ematen du munduko hiririk arriskutsuenean bizi zarela. Etxean itxita geratzeko gogoa pizten dizu.
Gero, kontuak atera eta, hainbeste milioi biztanle daukan hiri batean, albistegirik garrantzitsuena bada gazte drogatu batek labana atera duela kolektibo batean… Hori bada egun osoko gertaerarik lazgarriena… Horretaz hitz egin nuen lehengo egunean hemengo beste lagun euskaldun batekin. Berak eta biok aspaldian ez dugu telebistarik ikusten, are gutxiago albiste kakatsu horiek, eta gure inpresioa da hiri seguru batean bizi garela. Oinez goaz edonora, gauez ere mugitzen gara, eta ez dugu inoiz arriskurik sentitu. Badugu hemen beste ezagun bat, ordea, bera ere euskalduna, albistegiak irensten dituena, eta munduko hiririk arriskutsuenean bizi dela sentitzen duena. Arriskua ez du kalean ikusi, telebistan baizik. Argi eta garbi, izua zabaltzeko kanpaina baten aurrean gaude, atso eta agure izutuek segurtasun gehiago eska dezaten, kexa daitezen, gaizkileen aurkako amorrua erakuts dezaten.
Buenos Airesen Macri eskuindarra da gobernadorea. Kasualitatez, beste basakeria batzuen artean (plan inmobiliarioen mesedetan gizarte zerbitzuak ematen dituzten erakundeen eraikinak, psikiatrikoren bat… botatzea, besteak beste), haren azken plan nagusia Buenos Airesen polizia talde berria sortzea da, “policía de proximidad” esaten dio berak. Hil hauetan trebatzen ei dihardute, urte berriarekin batera hemengo kaleetan zabaltzen hasteko. Dagoeneko poliziak nonahi ikusten diren hiri batean, beste polizia bat!
Ez da proiektu izar bakarra. Bestea kartzelaratzeko adina jaistea da. “Kriminalak” gero eta gazteagoak direnez, hara Estatuaren erantzuna. Zertarako bilatu gazte horientzako etorkizunik? Ez da hori nahi dena, ez. Pacoak hiltzen ez dituenak… kartzelara! Horrela borobila ixten da txiroen artean. Adin penala laster jaitsiko ei dute. Hori da, behintzat, asmoa, telebistaren bidez saltzen den irtenbidea. Hori da gaztetxo, haur txiroentzat prestatzen duten irtenbidea. Hori da sistema kapitalista gizajalearen betiko formula. Orain haurren txanda da. Zertarako itxaron 18 urte bete arte, askoz lehenago eduki ahal badituzu horma eta alanbre-hesiek ondo inguratuta?
Eta orduan hasten zara ulertzen pacozale gizajoak aldez aurretik neurtutako joko zikin, krudel eta faxista baten pieza ziztrinak baino ez direla. Beharrezko aliatua hirian segurtasun falta sentiarazteko, jendea kezkatzeko, izutzeko… Abantaila handi batekin: zure aliatu koitadu horiek txiroak dira, auzo baztertuetakoak, eta urte gutxiren buruan hilko dira zeuk banatutako drogak hilda, hain zuzen ere. Pobrezia “murrizteko” beste sistema mota bat?
“Zoritxarrez”, drogek ez dute mugarik ezagutzen, eta klase ertaineko gazteen artean ere hasi da paco zorionekoa ziztuan zabaltzen. Agian orain familia burges “zintzo” horiek benetan kezkatzeko arrazoia daukate, haien seme-alabak izango direlako laster hiltzen (eta beharbada lehenago lapurtzen) hasiko direnak.
Badakigu gizarte desberdintasunak borrokatzeko zein arma darabilten Estatuek: kriminalizazioa, drogak eta errepresioa. “Borondate oneko” herritarren laguntzarekin, behin telebistak buruak garbitzeko lana eginda.
Batzuetan isolatuak agertzen diren gertaera asko, haien protagonistek jakin gabe ere, elkarri lotuta daude. Beharbada horrelako zerbait ari da gertatzen orain munduko leku askotan, eta Grezian poliziak tiroz hil duen 16 urteko anarkistaren hilketa del-eta munduan gaztearekiko elkartasunez gertatzen ari diren protestak aspaldiko zurrumurru isilen esnatze ozena baino ez dira.
Kapitalismoa ahul dagoen honetan jo, kolpatu, borrokatu behar da.
Hemendik nire elkartasuna hildako gaztearekin eta Greziako anarkista guztiekin.
Eta bereziki irakurri beharrekoak (zuzenean jaitsiko dituzue loturan sakatuz gero):
Malatesta
El anarquismo (Daniel Guerin)
Zer da berez dirua? Zertarako asmatu zen? Beharbada diruak bere zentzua izan zuen gizarte primitiboetan, trukean oinarritutako harremanak zailtzen hasi zirenean. Distantzia handiak, ondasun galkorrak eta iraunarazteko bide gutxi… Seguruagoa zatekeen trukerako balio sinbolikoa erabili leku batean, transakzio batean, demagun, ardia behar duenari hura emateko, berak niri interesatzen zaidan ezer eduki ez arren, eta gero balio eskuratutako balio sinboliko bera beharbada handik urrun asteak pasatuta beste leku batean behar nuen olioa, edo gurdirako gurpila, edo arraina eskuratzeko. Baina zer da gaur egun dirua? Zer balio dauka? Ez dago hura jaterik, ez diruz janzterik edo ezer eraikitzerik… Diruz inguratuta gosez hil gaitezke berdin-berdin. Beraz?
Berez daukan balioa guk, gure fedeak ematen diona da. Txanponak edo diru-paperak edo, gaur egun, ordenagailu bateko apunte elektronikoa jasotzen ditugunean, hala egiten dugu sinesten dugulako jaso dugun horren ordez gerora behar ditugun gauzak eskuratu ahalko ditugulako, baliokidetasun moduko bat erabiliz. Hori da teoria, eta hala begiratuta ez du ematen ezer txarrik daukanik.
Diruaren errealitate gordina, ordea, harago doa. Dirua, benetako ondasunak ez ezik, zentzuak agintzen duenaren gainetik pila daitekeen ustezko balioa da. Are gehiago, dirua pilatzeko geroko irabazi batean sinestea baino ez da behar: espekulazioa, alegia. Gaur egun, ezer ekoitzi gabe, gizarteari onurarik batere ez dakarkion ezer egin gabe, “aberastu” liteke, hots, diru mordoa bildu. Diruak desberdintasuna egiten du. Ez du adierazten hura eskuratzeko egiten den lanaren balioa. Horrela, buru argiek asmatu dute “lan” mota batzuek besteek baino diru gehiago merezi dutela, eta gizarteak hala onartu du historikoki (ez gustura, atsekabez, baina beste biderik ez balego legez). Dirua arma burgesik boteretsuena da, egun gizartea mailakatzen duena. “Azkarra”, azeria, esango nuke, da gizartearentzat ahalik eta lan gutxien eginda “aberasten” dena. Hots, diruaren bidez, beste guztien benetako lan eta nekeari doako etekina ateratzen diona.
Argentinako kasua oraintxe bertan polita da ikusteko diruaren balioa zein den, falta dena dirua bera denean (txanponak, kasu honetan). Holako egoeretan posible da talde txiki batzuek diru urritasunari etekin handiagoa ateratzea, diruaren beraren balioa aldatzea, azken finean, esan legez, diruak gure irudimenak, gure sinesmenak ematen dion balioa baino ez dauka.
Sistema honen barruan, batzuek, bizi osoa lanean eta ondasunak sortzen eman arren, ez dira inoiz dirua biltzeko gai izango. Ez dute inoiz lortuko nahi dutena bizimodu duina eramateko. Beste batzuen egoera are okerragoa da, sistema horretatik guztiz baztertuta bizi baitira. Guk, eskuzabal burgesok, txanponen bat emango diegu noizean behin zein bihotz onekoak garen erakusteko. Txarrena: sinestu ere sinestuko dugu zerbait oparitu diogula, eta ez lapurtutako zerbait, lapurtutakoaren zati ñimiñoa, itzultzen ari gatzaizkiola.
Egun lehen munduak bizi duen krisialdia diruaren krisialdia da, espekulazioarena. Ezer eduki gabe asko izan balute bezala jokatu dutenena. Baina horretan ere, diruaren gurtzaileak salbatzera etorri da diru jainkoa, Estatuen eskutik. Txiroak salbatzeko egiten ez dutena krisialdia sortu dutenei salbatzeko egin dute. Baina jakina, Estatuak ere espakulatzaile horien poltsikoetatik bizi dira, haien diruek ordaintzen dituzte alderdi politikoak boterera daramatzaten kanpainak. Estatuak, azken finean, diruaren jabeen morroi leialak, txakur zintzoak baino ez dira.
Diruaren beste kalteetako bat da guztiok sarrarazten gaituela bere jokoan, bere logika gaiztoan. Lehen munduan batez ere. Bestela, begira dezagun zein diren azken hamarkadetan langileen sindikatuek izan dituzten eskaera nagusiak, zergatik egin diren greba handiak…, eta ikusiko dugu atzean langile-burgesak izateko gogoa egon dela. Hots, burgesek beste diru izateko desioa, burgesen bizimodu bera eraman ahal izateko. Alde batera geratu dira, salbuespenak salbuespen, jabetza bera, sistemaren logika bera aldatzeko aldarrikapenak. Ezker mugimenduek ahaztu dute, diruaren logikan sartuta, gobernuetatik datozen sosen pastela banatzeari begira, euren helburu nagusia lantegien, soroen, lanaren eta haren emaitzaren jabe egitea zela; euren lanaren etekina kapitalisten eskuetatik kendu eta eurek kudeatzea, autogestioa erabiltzea zeinek bere lantokian. Diruak langilea burgestu du.
Beraz, anarkista ororen helburuetako bat, helburu nagusietakoa ez esatearren, dirua eta bertan oinarritzen den ekonomia sistema guztia suntsitzea, desagerraraztea da.
Posible da dirurik gabeko gizartea? Hain korapilatsua den munduan funtziona daiteke dirurik gabe? Nire erantzuna baiezkoa da. Jakina funtziona daiteke, elkartasunez biziko bagara, eta askoz hobeto gainera. Kontua irakatsi diguten logika horretatik ateratzea da eta ikustea nik, egunero egiten dudan lanagatik, azokan dagoen sagar hori jateko eskubidea daukadala, hark, lantegian sartu dituen ordu guztiengatik, egun batzuetarako bakea eta atsedena ekarriko dizkion leku horretara joateko hegaldi hura hartzeko eskubidea dauka bezalaxe.
Diruaren logika atzera uzteak bankuak, aseguruak, maileguak, jabetza intelektualak, patenteak… eta ahazten ditudan beste gauza asko egiten ditu debaldekoak, premiarik gabeak.
Momentuz, dirua eta haren inguruan sortutako sistema bidegabea suntsitzeko premiaz jardun dut. Hurrengo batean utziko ditut hemen mundua dirurik gabe ibiltzeko ideia batzuk. Nire irudimenak eman dizkidan irtenbideak, ez bakarrak eta seguruenik ezta onenak ere. Baina seguru nago munduan nirea baino buru askoz argiagoak daudela dirurik gabeko mundu bidezkoagoa diseinatzen laguntzeko. Norbaiti bidea ez bururatzeak (ondo dakidalako irakurriko nauzuen zuetako batzuen kritika holako sinplista izango dela, barkatu didazue) ez du esan nahi bide hori asmatzerik ez dagoenik. Nire ustez, gaur egun diruan ipintzen dugun fede bera edo are handiagoa gizakiarengan aurrean daukagun pertsona bakoitzarengan ipintzean dago gakoa, gizakia dirua bera baino fidagarriagoa baita (edo behar luke).
Esan legez, hurrengo batean garatuko ditut horren inguruko ideia zehatz batzuk.
Anarkistok, eta oro har munduari ezkerretik begiratzen diogunok, argi daukagu egungo gizarte eredua ez dugula gogoko. Are argiago ez dela gustu kontua, zuzentasun kontua baizik. Bakan batzuk esne mamitan bizitzeko, behar dutena eta behar ez dutena izateko gehiengo bat miseria gorrian bizi eta hiltzea ezin da inorentzat bidezkoa izan, eskumatik hipokrisia ariketa erraldoi eta lizuna egin ezean, banaketa “naturalari” buruzko demagogia merkeren bat erabili ezean-edo.
Beharbada denok ez gatoz bat amesten dugun edo posibletzat jotzen dugun ereduaz eztabaidatzerakoan, eta horregatik ez da hori orain helduko diodan kontua. Premiazkoagoa da batzen gaituenari, gorroto diogun sistemari begiratzea, eta horretan ados gauden guztiok sistema hori suntsitzeko bideak elkarrekin bilatzea. Horretarako, ordea, jakin behar dugu zer suntsitu behar den eta zergatik.
Orain hausnarketa orokor bat baino ez dut egingo eta aurrerago, indarrik, gogorik edo bultzadarik badut, kontu zehatzagoak jorratuko ditut.
Gure helburua egungo gizarte eredua da. Gizarte bidegabea. Baina gizarte hau, eta eskala globalaz ari naiz, ez leku zehatz bateko gizarteaz, gainetik diseinatutako politikak ezartzen diguna da. Politikaz arduratzen direnek erabakitzen dute zer eredu den zilegi eta zein arriskutsu, zelan antolatu behar den lana, zelan hezkuntza, zelan zigorra, zelan ordena, zelan justizia, zelan merkatua… Zertarako eta eredu ekonomiko jakin bat babesteko.
Beraz, guztiaren atzean benetan dagoena ekonomia da. Ekonomia eredua erabaki dutenen interesak babesteko politika sortzen da, eta politikari profesionalak interes horiek inoiz arriskuan jartzen ez direla bermatzeko. Ekonomia eredu horrek bere neurrira egindako gizarte eredua behar du: ekoizleak eta kontsumitzaileak, jabeak eta langileak, aberats bakan batzuk eta txiroak. Nonahi lapurtzeko eskubidea bermatuko dion sistema politikoa, eta jendea nolanahi erabili ahal izateko gizarte antolamendua. Batzuen etengabeko kontsumoa, behar diren gauzak zein behar ez direnak ekoizteko eta makina horren funtzionamendu etengabeari zutik eusteko. Beste batzuen ahulezia kronikoa haien baliabideak nahi den legez ustiatzeko. Ekoizpenaren kontrola prezioak kontrolatzeko, bakan horien irabaziak muga “onargarrien” artean egoteko betiere.
Iraultzak beti antolatu dira botere politiko eta hark daukan botere militarraren aurka (azken finean, indar armatua politikaren tresna hertsatzailea baino ez da, ekonomia sistema arriskuan ez jartzeko indarkeriazko bermea). Gehienetan botere politiko bat beste botere politiko batez ordezkatzeko saioak izan dira, benetan ardura duena gehiegi ukitu gabe: sistema ekonomikoa.
Politika tresna bat da, baina bentako helburua, ez dugu ahaztu behar, egungo ekonomiari eusten dioten tresnak dira, sistema ekonomiko bera, alegia. Egungo ekonomiaren zutabeak suntsituz nekez iraungo luke sistema politikoak. Zutabe horiek dira, beraz, premiazko helburua gizarte sistemaren oinarriak aldatu ahal izateko. Eta ekonomiaren zutabeak higatzea denon esku dago, denok kontsumitzaileak garen heinean. Has gaitezen, oraindik hasi ez bagara, are gehiago egungo sistema neoliberalak bere gabeziak erakutsi dizkigun honetan. Sakondu dezagun sistemaren krisialdia, hemendik indartuta atera ez dadin. Asko dira historian galdutako aukerak.
Itzul gaitezen kontzientzia azeleratu didan herrira, Buenos Aires zoro honetara alegia. Idatzi nuen lehen atalean hormak, zoruak, kioskoak… estaltzen dituzten aldarrikapenei egin nien leku. Baina hori eta etengabe dauden manifestazioak deigarriak badira, berehala egingo dugu topo hemengo berezitasun batekin: txanponik eza.
Txanponek, batez ere txikienek, gure Europa aberats horretan ia mespretxuz baztertzen ditugun borobiltxo horiek, hemen suposatzen zaien balioa baino handiagoa daukate. Eta balio ekonomiko errealaz ari naiz. Ez berez txanponek hemen diru asko esan nahi dutelako! Kontua da oso zaila dela txanponak topatzea inon. Arrazoia? Berriro ere Estatuaren eraginkortasun eza, antolakuntza eza, eta batez ere, interes publikoak enpresa pribatuen esku uztearen ondorio zuzena.
Datuen arabera, Argentinan ez da txanponik falta, egin egin dituzte eta berez nahikoak behar lukete baina… nora doa latorrizko urre berria?
Har dezagun kolektiboa, autobusa, alegia, eta berehala ohartuko gara. Buenos Aireseko autobusetan diruz, txanponez, baino ezin da erosi, bonoren bat erosi ezean (baina bonoek autobus jakin baterako baino ez dute balio, garraio publikoa hemen guztiz pribatua delako eta hamaika direlako kudeatzen duten enpresak, zein bere kolore eta ibilbideekin); beraz, autobusez mugitzeko, holako hiri erraldoian ezinbestekoa, batez ere subtea, metroa, hain murritza eta txarto lotua denean, txanponak behar beti, poltsikoan, bestela gidariak ez baitizu sartzen utziko.
Hor dago lehenengo gakoa. Bigarrena… ohitura mafiosoak. Kolektibo konpainiek ez dute gehiegi behar izan negozioa ikusteko: gure zerbitzuak erabiltzeko txanponak derrigorrezkoak badira, pila ditzagun eta igo dezagun haien prezioa. Pentsatu eta egin, goizero merkatari txiki andanak egiten dute ilara euren negozio txikietarako egun osorako diru xehea “erosteko”, non eta autobus konpainietan. Eta erosi, bai, izan ere, konpainiok %3 kobratzen diete, 100 peso txanponetan eramateko ordaindu 103. Antzeko zerbait egiten dute merkatal zentro txikiei dirua banatzen dieten “segurtasun” konpainiek, txinatar merkatariek salatu dutenez.
Harritzekoa badirudi, aho bete hortz gera zaitezke telebista kate batek hori, kamera ezkutua hartuta, zuzenean grabatzen duenean autobus enpresa batean. Zer egiten du gobernuak? Orokorrean, zer egiten du Buenos Aireseko gobernadore Macrik, herria izorratzea ez bada? Ba, horixe, ezer ez dakitela esan, ikertuko dutela, neurriak hartuko dituztela… eta dena berdin egunez egun.
Denda guztietan, eta are bankuetan noiz edo noiz, iragarkirik ohikoena hauxe da: “Eman kopuru zehatza, ez daukagu kanbiorik”. Eta hain da larria txanpon eskasia ezen denda eta kiosko batzuetan gozokiz itzultzen hasi baitira! Behin kaleko saltzaileari berakatza erosi eta limoi bi eman zizkidan txanponik ez zeukalako. Batzuetan bere alde ona ere badauka: metroa diru-paperez ordain daiteke eta, itzultzeko txanponik gabe geratzen direnetan, ez da arraroa, protesta gisa, bidaiariei ez kobratzea eta doan sartzen uztea. Horra hor diruaren balioa… Horra hor berez ezer balio ez duenaren zigorra.
Oso ondo etorriko zait errealitate hau hurrengo batean dirua desagertu beharraz jarduteko, hasitako beste artikulu sailari ere jarraipena emateko. Lehenago nagia atera behar dut gainetik, eta lan zama kentzea ere ez letorkidake txarto…
Obama apur bat beltzagoa izanen da,
ta zer ez da berdin…
Blog honi ekin nionetik ez dira gutxi bete gabe geratu diren aginduak. Bai adierazitakoak (herri, bidaia edo talde honi edo hari buruz idatziko nuela), bai nire golkorako geratutakoak (liburu zoragarri honi edo hari buruz idatzi behar dut…). Zerrenda hori buruan gordeko dut. Blog hau idazten duenaren buru-desantolamenduaren isla bada ere, ez dago zertan strip-tease osoa egin behar.
Aspaldian daukat buruan beste ideia bat, hasieran non gauzatu ez nekiena eta une batean bideratzeko tresna blog hauxe izan zitekeela ikusi nuena. Baina orain arte, nagiaz gain, beste kontu batzuek ere galarazi didate ekitea. Beharbada, hau ere bete gabeko agindu bihurtuko da hasi eta lasterrera, baina bide guztiak lehen urrats batekin hasten dira, urratsa txikia zein handia izan. Hel diezaiogun bideari, beraz, Sumo talde argentinarra entzun/deskubritu bitartean.
Aspaldiko ideia hori nire ideia anarkista batzuk biltzen eta egituratzen joatea izan da. Zeren, zertarako balio du buruan hainbat ideia sakabanatu izatea horiei irtenbiderik ematen ez bazaie? Batez ere, gizartearen norabidea, munduaren egoera eta nik neuk horri guztiari egiten diodan (edo hobe esanda, egiten ez diodan) ekarpena nire kezka nagusietakoak izanda.
Agian azken egunotan Malatesta irakurtzen hasteak eman dit azken bultzada. Hobe lukete eskola guztietan haren testu batzuk irakastea, irakatsi ohi den hainbeste zaborren ordez…
Anarkismoa lilura beste nahasmen sortzen duen ideologia da. Utopikoa izatea da egotzi ohi zaion “kritika” nagusia. Inork gutxik esango dizu berez anarkiaren ideia txarra denik. Beste barik, ezinezkoa dela entzungo diezu gehienei. Polita, baina ezinezkoa. Eta nire galdera: ezinezkoa ez dela frogatuko balitz, zerk galaraziko liguke hain eder aitortzen dugun ideiarantz abiatzea? Zer kaltek ekarriko liguke saiatzeak?
Ezagutzen dugun mundua, ordea, ez da utopikoa, benetakoa da. Egiten du horrek on? Estatuak frogatuta daude, eta zelan gainera… Izan da inor gai frogatzeko mundu guztiarentzat ondo dabilen estatua posible dela? Ez dago frogatuta munduko estatu guztiek gizarte desberdintasunak eta etengabeko biolentzia sortzen dituztela? Estatuaren beraren barruan ez ezik, estatuen arteko desberdintasunak eta biolentzia. Eta hala ere irentsi egiten dugu, ez gustuko dugulako, etsipenez baizik. Edo batzuei joko politikoak eragiten dien plazer morbosoagatik, agian. Edo egoera horretako pribilegiatuek euren biolentzia polizial, dialektiko, moral eta ekonomikoa darabiltelako uneoro gauzek horrela “behar” dutela konbentzitzeko.
Hemen zirriborratuko ditudan ideien bidez ez dut frogatu nahi anarkia posible ez ezik, biolentziarik gabeko sistema aske bakarra dela. Are gutxiago beste inorentzat baliogarria behar lukeen teoria bat eman. Beti pentsatu dut anarkista beste anarkismo egon behar dela, ezinezkoa delako, eta osasungarria ere ez delako, lagun bik dena guztiz berdin ikustea, klonak ez badira. Anarkismoaren funtsa, hain zuzen ere, desberdin pentsatzen dutenen arteko akordioa da ezer bada. Ulertzea gura askatasunak muga bi baino ez dituela behar: geure muga fisiko-psikikoak eta gure ondokoaren askatasuna bera. Sortuko dugun edozein komunitate, beraz, beti izango da desberdinen artekoen adostasunetik, bakoitzaren amore emate txiki batzuetatik etorriko. Eta hori ulertuta baino ez gaude prest bizimodu anarkista besarkatzeko. Okerra da, beraz, jende askok anarkismoari egozten dion ideia: anarkia nork nahi duena egitea dela, alegia. Baina kaosa eta anarkia nahasteko ideia setati hori ez da debaldekoa ez kasualitatezkoa. Azken boladan oso argi ikus dezakegu zelan erabiltzen duten estatuek, boteretsuek, beldurra euren “ordena” ezartzeko aitzakia izateko. Denoi euren bortxa eta gure askatasunen murrizketa etengabea onarrarazteko.
Hau sarreratxoa baino ez da eta berton utziko dut momentuz. Aurrerantzean, eta gauzak apur bat sistematizatze aldera, buruan dauzkadan ideia eraikitzaileen eta suntsitzaileen arabera banatuko dira edukiak. Ez dut uste beharrezkoa izango denik testu bakoitza sailkatzea nahi duenak behar den lekuan kokatzeko. Ezer berririk sortzeko, zorionez zein zoritxarrez, lehen zeuden gauza kaltegarriak suntsitzea ere beharrezkoa izaten delako. Suntsipen ideologikoa, morala, ekonomikoa, fisikoa… Askotan goitik ezarritako terrorismoek beheko terrorismoen erantzuna behar dute eta ez dut nik premia hori ukatuko.
Gorri Beltzean
