Txikitan eskolan erlijioari buruz irakatsi zidaten kontzeptu batekin gogoratu naiz gaur. Ezin esan Erlijio orduan ala Gizarten izan zen, gure eskoletan gai batzuk ez direlako beti ondo bereizita egon… Kontua da, gure gizartearen garapenean aurrerapauso handitzat jotzen zutela politeismotik monoteismorako aldaketa. Harrezkero, politeismoa mitologiaren, ipuinaren, fantasiaren lanbroetara kondenatuta geratu zen, eta monoteismoak erlijioaren, historiaren, egiaren atala betetzeko papera hartuko zuen. Haur baten buruak erraz egin zezakeen dedukzio hau: aurrerakuntza jainko askotatik jainko bakarrera pasatzea izan bazen, erlijio batek zenbat eta jainko gutxiago izan, orduan eta bikainagoa izango da. Hortaz, gure gizarteak aurrerapen handia egin zuen baina, erabateko jauzia egin nahi badu, utzi duena kenduta lortu behar luke. Zenbaki naturaletan ez dago zero baino gutxiagorik. Antzinean utzi zuten jainko bakar hori kendu behar dugu gizartea ezin hobe eta aurreratuagoa bilaka dadin… Ikustagun hau dena astiroago.
(Irudi hau hortik fusilatu eta testua neuk aldatu diot. Barka nazala irudi honen gainean eskubide guztiak dituen egileak…) Arestian egindako silogismoari jarraituz, bi dira gizartearen eredua finkatzeko aukerak: ateismoa eta budismoa, azken honek ere ez baitu jainkorik ezartzen.
Baina holako erantzuna iristeko zalantza bat geratu zaio nire umetako bihotz artega honi: nork ziurtatzen dit niri jainko murrizketa hura egiarako bidean emandako aurrerapausua zela? Aitortuko dut, gaztetatik ikasi nuen irakasleen berbak badaezpadakotzat hartzen (nire ikasleei, berriz, nire ahotik irteten duen guztia sinisteko eskatu behar diet, arren eta faborez).
Egia da, gainditutzat eman ziren erlijio politeista haien istorioei erreparatuta, erraz antzematen zaiela ipuin usaina. Politak, hori bai. Baina haiek ordezkatzera iritsi zirenak, gure Europa-Afrika-Asia gertu honetan, erlijio judeo-kristauak izan ziren. Haien guztien abiapuntua Bibliaren Itun Zaharra da, liburu sakratua eta… zuetariko nork irakurri du Biblia hasieratik? Hau monoteismo horren abiapuntua baita. Zer berrikuntza dakarkigu, esaterako, munduaren sortzea azaltzeko? Egia esan, izugarrizko ipuin edrra, denok ezagutzen ditugun Adan eta Evarekin, suge gaiztoarekin… Nork dio mitologia? Eta kuriosoa da zelan judutar herriaren epopeia eta apologia itzela den kondaira honetan, Iliada edo Odisean legez, naturaz gaindikoak zuzen-zuzenean eta taigabe hartzen duen parte herri hautatuaren patuan. Lerro bakoitzari darion matxismo asaldagarria alde batera utziko dugu… Kontua da, antza, egunen batean jainkoa aspertu egin zela, eta berriro ez agertzea otu zitzaiola.
Geure buruari, bestalde, benetako monoteismoak ote diren galdetzea daukagu. Ematen du jainko bakar-bakar hori nahikoa ez izan, eta sainduz, ama birjinaz eta zaindariz bete dituztela geratutako hutsuneak.
Hastapeneko ageriko aurrerapausu itzel horren ondotik, azter dezagun gure gizarteari ekarritako onura. Agian atzo bertan ez dakit zenbat tren lehertarazi zituztelako Indian, baina egingo nuke erlijio monoteista handi eta aurreratu horiek ez dutela gehiegi lagundu bakearen kontzeptua finkatzen. Tira, agian hori ere aurrerapena da, izan ere, armagintza gure mundu honen zutabe ekonomikoetariko bat da…
Eta beste erlijioek zer egin dute? Batzuek kontrakoa pentsatu arren, politeismoa ez baita lurrazaletik lurrundu… Alta, nork ekin dio gerra bati azken mendeotan jainko hinduisten izenean (zabaltzeko ez baina bizirik irauteko egin beharrekoak kenduta), edo txinatarrenean, budismoaren filosofiaren alde, edo munduan barrena topa daitezkeen erlijio animista guztien nagusitasunerako? Batzuek guztiz zaharkitutzat jotzen duten panteismoaren alde ere gerra gutxi piztu da historian, agian sinismen horrek gizakiari ez diolako harri bati baino zeregin handiagorik aitortzen, diren gauza guztiak osotasun bakarraren parte ñimiñotzat hartuta, geu barne. Ateismoaren alde elizaren bat edo beste, inoiz agian abadea eta guzti, erre izan da, bai, baina ez dut uste inork pentsatu duenik Vatikanoan lehergailuz josita sartzea jainko eza aldarrikatzeko. Erlijio ofizialak zapaltzea askapentzat hartu zuen komunismoak aitzakia, esaterako, Tibet inbaditzeko erabili zuela ere ez dut ahazten. Bakoitzari berea. Baina kasu horretan helburu bakarra botereari eustea izan denez, hainbat lekutan komunismoak erlijioaren lagun ona izaten ere jakin du, Asian batik bat. Ezin esan, beraz, ateismoaren izenean abiatutako gerrak izan direnik.
Kontua da, jainko egiazko bakarra bandera hartzen denean, bakartasun horrek aniztasun gutxi onar dezakeela… Ez dut aipatuko monoteismo horiek bultzatu duten gizakiaren oroz gaineko ustezko nagusitasuna, ideia horren ondorioei gure inguru guztian erraz igar baitiezaiekegu.
Uste dut ume haren silogismoak bustinezko oinarria zuela baina, edozelan ere, hasieratik marraztutako lerro nagusiak zutik dirau: monoteismoa baino zerbait hobea egon daiteke gizarteak, eta beraz, gizakiak, aurrera egin dezan. Aukera norberaren baitan dago.
Dudan nago, zure idatzia gizarte hobeago bat bilatzeko kezkaren ondorioa edo konbentzionalismoan oinarritutako esaldi monotonoen bilduma hutsa den. Bale…, badakit asmo honez idatzi duzula, eta guztiak bezela gizarte hobeago baten bila zabiltzala. Horregatik, pentsamentu kritikoa erabiliaz pare bat gauza komentatu nahi nituzke, zure baimenarekin.
Hasteko, politeismoa eta monoteismoa aipatzen dituzunean, biak parekoak direla suposatu duzu (zenuen), eta desberdintzen dituen gauza bakarra kopurua dela ondorioztatu. Bada, batak bestearekin duen zerikusia teismo atzizkira murrizten dela iruditzen zait. Izan ere, politeisten jainkoen kontzeptua eta Jainko bakarrarenak ez daukate zerikusirik. Agian, bietan Jainko hitza erabiltzeak nahasmena ekar dezake, eta eskola garaiko haurren batek pentsa dezake politeismoa monoteismoaren multiploa dela. Bestalde, politeismoaren barruan jainko desberdinen gainetik, normalean beste kontzeptu bat egon ohi da, zerbait infinitua, monoteismoan Jainkoa deitu izan zaiona (erlijio bakoitzak guzti honi buruz ideia eta xehetasun desberdinak dauzkan arren, KONTZEPTUAK orokortzen saiatu naiz). Zure konbentzionalismoak ai , barkatu , gizartea hobetzeko duzun asmoak jainkoen kopurua minimizatzera zaramatzanez, zure ustez gizartea finkatzeko bi modu daude: ateismoa (Jainkoaren kontzeptuan ez sinestea) eta budismoa (ejem ). Baina, zertan oinarrituta? Esaldi horrek, ohartuko zarenez, ez dauka ez hanka ez bururik.
Aurrerago jarraituta, zuetako inork irakurri du Biblia hasieratik? galdetzen duzu. Nik beste bi galdera egin nahi nituzke: norbaitek irakurri du bukaeraraino? Eta, norbait saiatu da gure mendebaldar pentsamentu itxitik haratagoko interpretazio bat egiten? Beraz, Bibliaz hitz egiteko, ez da nahikoa ateismoaren mitoetan geratzea. Garai bateko kosmobisioa gure ikuspuntu mendebaldarrean eta interpretazio literalean oinarrituta egoteak ez du esan nahi, Adan eta Ebaren istorioa kosmogenesi, biogenesi edo antropogenesiari buruzko azalpen tekniko bat denik. Bere helburua ez da nola? galderari erantzutea, zergaitik? galderari baizik.
Ama Birjinak eta Santuak aipatzen dituzunean, eta hauek politeismoko jainkoekin alderatzean, ba, ez dakit nondik hasi Egia da, tradiziozko edo inertziazko sinesleek hauekiko duten jarrera eta jainko politeistei egiten zaien adorazioa antzekoak direla, kontzeptu batek bestearekin inongo antzekotasunik izan ez arren. Horregatik, sinesleok ahal dugun guztia ikasteko beharra dugula uste dut, gauza bakoitzari berea eman diezaiogun.
Beraz, zein da monoteismoak ekarri duen aurrerapena? Aurrerapen TEOLOGIKO batetaz ari gara nire ustez. Gauza bakoitzari bere izenez deitzea. Ez gara ari aurrerapen demokratiko edo soziologiko batetaz ezta munduko ekonomiaren hobekuntzaz ere ez , mesedez!
Bestalde, Jainkoaren izenean gerra asko egin direla diozun arren, Jainkoaren esanen ondorioz ez dela bakarra ere egin esango nuke. Beste gauza bat da, gerrak Jainkoaren aitzakiarekin justifikatu nahi izatea. Baina orduan, herritar xumeak (engainatuta), Jainkoarengatik norbait hiltzera iritsi izan dira? Zoritxarrez, bai. Baina, Jainkoaren kontrako jokabidea den engainuaren ondorioz. Hau da, gizakiaren nahia Jainkoarenaren gainetik jartzeagatik, eta ez alderantziz. Kristau batentzat behintzat, indarkeria pentsaezina da. Ebanjelioa jarraitzen saiatzen den edonori, indarkeriak barru barruko mina eman behar dio ezinbestean. Musulmanei dagokionez, irudipena daukat, ez direla ari hain justu Jainkoagatik borrokan. Ikastolan, gizarteko klaseetan lo egoten nintzen arren, uste dut badela beste zerbait hor inguruan, terrorismo islamdarra sortu duena. Ez da mundu mailako politikan oso aditua izan behar hor atzean erlijioak toki gutxi duela ohartzeko.
Arrazoi duzu gainontzeko erlijioen ONDORIOZ ez dela gerrarik egon, ez behintzat hauek ondo ulertu dituenaren ondorioz. Baina erlijio guztietan bezala, hauek AITZAKIA bezala erabili izan dira gerrarako. Adibideak mila daude, beste gauza bat da badaudela ez jakitea, edo argumentazioan aurrera jarraitzeko helburuarekin, ikusi nahi ez izatea. Testuan aurrerago, ezin esan, beraz, ateismoaren izenean abiatutako gerrak izan direnik diozu. Hemen ere arrazoia ematera nijoan, ateismoa gaizki ulertu dutenak direla gerrazaleak argudiatuz. Baina, egon piska bat. Ateismoaren ondorioz, lehen aipatutako zergaitik? galderak axola ez duenean, eta gizaki guztion berdintasunaren kontzeptuak horrenbeste garrantzi ez duenean, zergatik ezin zaitut zu zapaldu, nire asmoak betetzeko? Ez al daukat bizi izango naizen urte gutxi hauetan nahi dudan guztia egiteko eskubiderik? Zergaitik ez? Ez dut uste norberekoikeria hori (hain justu Jainkoaren nahia alde batera utzita Jainkoaren aitzakian gerrak sortzearen jatorria dena) gerra gehiagorik ez egoteko bide egokiena denik.
Hasteko, eskertuko dizkizut testua irakurtzeko hartu duzun denbora (monotonoa dela kontuan izanda) eta erantzuteko erabili duzun gogoa. Ez dizut esan duzun ezer ukatuko. Ni ez naiz ez ateoa ez budista, beraz, eman ditudan aukera bietatik bakar batean ere ez naiz kokatzen. Zerbaitetan sinisten dut, eta berdin dit horri zelan deitu. Agian, hobeto ulertzen dut antzinako euskaldunek ezagutu zuten panteismoa, ez dudalako uste ezer dagoenik txori edo lore batetik esentziaz bereizten gaituenik. Unibertsoarentzat dugun garrantziari begira ez, behintzat, gizakiok desagertu ondoren ere munduak jiraka jarraituko baitu ezer gertatu ez balitz legez…
Hartu dudan abiapuntua ahula da oso, eta barregarria. Ez da nire asmoa erlijio baten edo bestearen funtsa teologikoari heltzea. Ez dit gehiegi ardura. Gehiago izan da artifizio bat beste helburu baten bila: zirikatzea.
Uste dut argi gera daitekeela nire asmoa ez dela teologiaz eztabaidatzea, ez baitakit gauza handirik, inguratzen gaituzten gizarte eredua zalantzan ipintzea baizik. Erlijioen kontua amua, aitzakia, deitu gura duzun legez, besterik ez da. Ez naiz hain inozoa pentsatzeko pairatzen ditugun gerren benetako arrazoia erlijioa dela. Baina keskaz ikusten dut erlijio judeo-kristauek historian garatu duten eredu inposatzailea, beste erlijioen baitan ikusi ez dudana. Eta horixe bera isladatu da mendebaldeko kulturen izaera zanpatzailean. Eredu egiazko eta imitagarria garela sineste hori, eta beraz, beste kultura txiro eta itsu horiei derrigorrez eta gogoz kontra bada ere eraman behar diegun argia.
Hauek anarkista baten hausnarketarako bideak baino ez dira, bakoitzak har ditzala nahi dituenak. Baina ondo etorria da honen haritik egindako edozein zuzenketa, eztabaida… Horretarako gaude eta gehiagoren zain! 😉
que puta mierda!!!!!!!!