La cannella è una spezia assai diffusa in occidente quanto in oriente. Vengono chiamate ugualmente cannella piante diverse. Le due più frequentemente usate come spezie sono la Cinnamomum zeylanicum, e la Cinnamomum aromaticum Nees.
La cannella vanta una storia millenaria: era già citata nella Bibbia, nel libro dell’Esodo, era usata dagli antichi Egizi per le imbalsamazioni e citata anche nel mondo greco e latino. Importata in occidente con le carovane durante il medioevo, portò gli Olandesi a impiantare un traffico stabile con lo Sri Lanka nella prima metà del 1600, per divenirne i principali importatori d’Europa.
Κανέλα: (η) ουσιαστικό. Υποκοριστικό του λατινικού canna (= καλάμι). Αρωματική ουσία που παίρνεται από τη φλούδα του δέντρου κιννάμωμον το κεϋλανικόν: φρ. Μόσκος και κανέλα.
Kanela: (f) izena. Latinezko canna (kainabera) izenaren txikigarria. Zeilango Kinamomon arbolaren azaletik ateratzen den sustantzia usaintsua. Esamoldea: “Moskos kai kanela” Haurrek haizea botatzen dutenean esaten da (intxaur muskatu eta kanela, alegia, usain goxoa duten sustantziak).
La Cannelle
XII. s.; de cannê: tuyau ou latin medieval: cannella.
Ecorce de cannelier, dépouillé de son épiderme (elle prend la forme de petits tuyaux). Substance aromatique tirée de cette écorce et utilisée dans l’alimentation. Par extensión: Couleur cannelle, brun clair.
“Cannelle est morte”: Pirinioetako azken artza. Horrela deitzen zen bere koloreagatik.
Cinamon
Spice from the inner bark o fan East Indian tree, used in cooking; its colour, yellouviah broum.
(Substance aromatique tirée de l’ écorce intérieure d’un arbre originaire de l’ Est de l’ Inde, utilisée en cuisine).
Canela
Canela: (f.). Casca aromática da caneleira; serve para condimento; fig. fam. Coisa muito fina, excelente.
Baina nire Canelak ez du zerikusirik espezia horrekin, gauza baten izan ezik: coisa muito fina, excelente, portugesak definitzen duen legez.
Canela
-Izen hau, zer dela eta?
Erakargarri egiten zait aditzera ematen duenagatik: usain gozoa, kolorea, hitzaren beraren musika…, besterik gabe.
-Eta denda jartzea, nondik nora otu zitzaizun?
Hara. Hau ez da nire lehenengo denda, gauza asko egin dut, bide luzea egin dut hau zabaldu baino lehen. Azalduko dizut. Duela 30 urte, lagun batekin batera, Errenderian espazio balioanitza abian jarri nahi izan genuen biok, bertan hainbat jarduera egiteko, hala-nola liburudenda, kafea hartzeko lekua, ipuinak kontatzeko txokoa, argazki eta pintura erakusketa, liburuak aurkezteko gunea…, eta aldi berean gure bizibidea izan zedila.
Baina… ez zen aurrera atera nahiko baliabiderik ez genuelako. Hala eta guztiz ere, amets izaten jarraitzen du, hemen, buruan dudan proiektu bat da, ez dut baztertu oraindik.
Lezon, 1976an, haurtzaindegi bat sortu zuten. Bertan lan egitea eskaini zidaten (hilabeteko umeak eta hiru urte bitartekoak). Neure umea ere eramaten nuen bertara. Nik ez nuen deus kobratzen lanagatik, baina umea bertara eramateagatik ordaindu egiten nuen. Garai hartan haurtzaindegiak behar ziren, eta nik borondatezko lana egiten nuen.
Lan horretan hasi baino lehen, eginda nuen hainbat ikastaro haurtzaindegietan aritzeko. Haietan gorputz-espresioa landu nuen: dantza, musika, pintura…, hori guztia umeei bideratua. Esan behar dizut kutsu artistikoa duen guztia dudala gogoko, eta aukera gutxi izan arren, ekonomikoki ezin, beti ahalegindu izan naiz alde horiek, zaletasun horiek garatzen; beti jarraitu kasu egin diet neure bihozkadei, sarritan ulertzen ez baninduten ere, kontuan izan sei anai-arrebetan nagusia naizela.
Nik dantza nuen gogoko, baina ez nuen aukerarik izan eskolak hartzeko. Badakizu noiz joan nintzen ikastera? Ezkondu eta gero. Beti pentsatu izan dut ikastetxean aukera eman beharko luketela alde artistikoa garatzeko; horregatik saiatu izan naiz semeen formakuntza artistikoa zabaltzen. Seme zaharra dantzari eta koreografoa da, eta bestea soziologoa, eta biziki maite du bateria jotzea.
Haurtzaindegian izandako eskarmentuaren ondoren, lagun batzuekin liburudenda bat jarri nuen. Abian jarri baino lehenago, kalean eta zineetan saltzen genituen: mahai jarri eta bertan salgai izaten genituen liburuak. Lokala egokitzeko obretan ibili ginen bitartean, hantxe ibiltzen nintzen harria pikatzen zein lagunen umeak zaintzen…, baina gero utzi egin nuen proiektua.
Ondoren, lagun min bat eta biok trikotatzen hasi ginen. Modan zeuden jantziak egiten genituen. Dendetara joaten ginen jantziak eskaintzera. Gogorra izan zen, ez zen atera guk uste bezala. Garai hartan nire semeak hiru urte zituen. Eta horren ostean… alkondara-denda jarri genuen.
-Geldirik, behintzat, ez zineten egoten, ez zenuten amore ematen…
Hala da, bai; guk esaten genuen burua irakiten genuela, beti zerbaitetan, eta… beti baliabiderik gabe! Saltzea baino, gurea gehiago zen sortzea, egitea, eta denda zen erakusleihoa. Bartzelonara joaten ginen salgaiak, jeneroa erostera; horrez gain moda-desfileak antolatzen hartzen genuen parte: Errenderian (Niessen). Eta behin Hondarribian finkatuta, duela 4-5 urte, bertako Dendarien Elkartearekin batera, desfile batzuk antolatu genituen: Paradorrean, kiroldegian eta Truk dantzalekuan.
Eta hemen nauzu orain, nire dendan; nire etxeko sala izango balitz bezala. Jantziak eta osagarriak egungoak izateaz gain, ahalegintzen naiz intemporal samarrak izan daitezen aldi berean, ez daitezela gehiegi errepikatu, eta norberaren estilora egokitzeko aukera eskain dezatela. Ez dut moda bete-betean jarraitzen, bihozkadei egiten diet kasu beti. Saltzeko daukadana, neuri gustatzen zaidalako da; baliteke hainbat gauza “txoro samarrak” izatea, sarritan, baina… disfrutatu egiten dut eurei begira; koadro bati, argazki bati edo paisaje bati begiratzea bezala da.
