Euskal Herriko baserrietan ohikoa zen behi bat edo bi haztea etxeko esne beharrak asetzeko. Pasteurizazioak amaitu zuen baserrietan behiak edukitzeko ohiturarekin, geroago, industrializazioak baserriarekin amaitu zuen bezala.
Baina euskaldunok behiarekin dugun elikadura harremana ez da esnekiekin amaitzen. Zer hoberik sagardotegian edo elkarte gastronomikoan lagun-arteko bat ospatzea zahar edo gaztearen txuleta batekin? Askoz hobe, modan dagoen anisakisarekiko alergiaduna bzara, eta begetarianoa ez noski.
Sukaldetik at, euskal arteak ere izan du tokia behientzat: Julio Medemen Behiak filma, eta Bernando Atxagaren Euskaldun behi baten memoriak lekuko.
Gurean bakarrik ez, behi eta euskaldunen arteko harremanak agerian geratu ziren guretik Argentinara izan ziren lehen migrazioetan; historiak dioenez, joan den mendearen lehen urteetan hara joan ziren euskaldun asko esne saltzaileak ziren, eta lanbideak eragina izan zuen antza hainbatek euskaldunekiko zuen ikuskeran.
Alejandro Ferri, adibidez, Borgesen ipuin bateko protagonistetako bat, Fermin Egurenekin, Fernandez Irala batekin eta beste batzuekin batera, inoiz egingo ez den kongreso bat antolatzeko jardueran dihardu sutsuki.
Ferri honek ez ditu oso maite euskaldunak. Honako hau dio Fermin Egureni buruz, antza euskaldun esne saltzaileak gogoan: Nunca Fermín Eguren me pudo ver. Ejercía diversas soberbias: la de ser oriental, la de ser criollo, la de atraer a todas las mujeres, la de haber elegido un sastre costoso, y nunca sabré por qué, la de su estirpe vasca, gente que al margen de la historia no ha hecho otra cosa que ordeñar vascas.
Berriki, Javier Reverteren liburu bat oparitu didate eta baita irakurri ere. Horretarako oparitzen dizkigute liburuak: irakurtzeko. Bada liburu honetan Erromari buruz hitz egiten digun bitartean pertsonaia ezagunen anekdota batzuk ere kontatzen dizkigu. Mariano Raxoik ere badu bere tartea.
Baita Julio Caro Baroja ere. Ikusi zer jartzen duen bere hortzetan euskal abertzaleei buruz, abertzales vascos idazten du gazteleraz: Dedican todas sus energías a exaltar a la patria vasca y a decir barbaridades en sus discursos…, como Mussolini. Sólo que Mussolini los pronunciaba en la Piazza Venezia y estos en medio de las vacas, los borricos y las mulas…
Oso haserre egon behar zuen On Juliok horrelakoak jaurtitzeko. Ez dakit zilegi den pertsona batek haserrealdi batean esan dituenak horrela argitaratzea, bere baimenik gabe, baina publikoa denez eta liburutegietan irakur daitekeenez, hona ekarri nahi izan dut euskaldunok behiekin erlazionatzen gaituen beste adibide bat legez. Anekdotak.
