Jabetzaren garrantzia

Pertsonak, norbanakoak, garrantzitsuak dira enpresa/erakunde batean, baita beren garapen pertsonala zein profesionala ere. Halaber, norbanakoen arteko harremana gakoa da, batez ere botere harremana nola gauzatzen den. Botere harremanetan, baina, bi maila bereiz nahi nituzke.

Alde batetik, lanpostuan norbanakoak daukan autonomia, egitura horizontala erabakiak hartzerako orduan. Hala, eguneroko jardunean langileak enpresaren jabe sentitzea lor daiteke, eta hala motibazioa handitu. Hainbat ikerketek diotenez, gainera, motibazioak langileak efizienteago izatea lortzen du. Beraz, utzidazue gaiztakeri pixka bat erabiltzen, baina enpresari kapitalistentzako (salbuespen pila bat salbuespen) autogestioa eta lanpostuko autonomia bereziki interesgarriak izango direlakoan nago, etekin ahalik eta handienak lortzeko.

Horregatik, bigarren botere harremanari eman nahi nioke garrantzia: jabetza parekidea. Hau da, erakundearen jabetza langile guztiengan egotea, erakunde ekonomikoki demokratikoa izatea. Autogestioa eta lanpostuko horizontaltasuna garrantzitsua den arren, jabetza guztien esku izateak bideratuko du erakunde bat benetan horizontala izatea. Bestelakoan, jabe bakar/bakar batzuk beren esku izango dute botere politikoa, eta deslokalizazio edo itxierak erabakitzeko eskumena, lanpostuan autonomia eta erabakitzeko eskubidea izan edo ez.

Badira kritikak esaten dutenak Arrasateko kooperatibak hierarkikoak direla, ez dutela lortu kooperatibek bilatzen duten horizontaltasuna, jabetza demokratikoa izatea bakarrik lortu dutela. Baliteke. Hala ere, egia da kooperatiben eskalek ez dutela errazten horizontaltasuna, gertutasuna, konfiantza. Ormaetxeari entzun bezala, hasierako urtetan lantokian denek ezagutzen zuten elkar, kudeatzaileak bertatik bertara ibiltzen ziren, gertukoak ziren. Gertutasun hori landu beharko litzateke akaso, horizontaltasunera bidean. Berdintasunean oinarritutako harremanak indartuz, baina berdintasun erreala, ez jabedunen interesera mugatzen dena.